Ἡ Σύναξις τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ Ἰωάννου (7 Ἰανουαρίου)

Ἡ Ἐκκλησία συνηθίζει τὴν ἐπαύριο ὁρισμένων Δεσποτικῶν καὶ Θεομητορικῶν ἑορτῶν νὰ τιμᾶ ἐκεῖνον ποὺ ὑπηρέτησε τὸ ἐν λόγῳ μυστήριο. Σήμερα, ἐπαύριο τῶν Θεοφανείων, τιμᾶ τὸν Βαπτιστὴ καὶ Πρόδρομο, καὶ τὸν ἐγκωμιάζει ὡς μεγαλύτερο τῶν προφητῶν, μείζονα ἐν γεννητοῖς γυναικῶν, φωνὴ τοῦ Λόγου, κήρυκα τῆς χάριτος, χελιδόνα ἀναγγέλλουσα τὴν Ἄνοιξη τὴν πνευματική, Λύχνο τοῦ Θείου Φωτός, πνευματικὴ αὐγὴ ἀναγγέλλουσα τὸν Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, ἐπίγειο ἄγγελο καὶ οὐράνιο ἄνθρωπο ποὺ βρίσκεται στὸ μεταίχμιο γῆς καὶ οὐρανοῦ καὶ ἑνώνει τὴν Παλαιὰ μὲ τὴν Καινὴ Διαθήκη.

Ἐστάλη ἀπὸ τὸν Θεὸ ὡς φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, γιὰ νὰ ἀναγγείλει καὶ νὰ προετοιμάσει τὴν ἔλευση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ὁλοκληρώνει ὁ Ἰωάννης τὴν ἀποστολή του βαπτίζοντας τὸν Κύριο στὸν Ἰορδάνη ποταμό: Αὕτη οὖν ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ πεπλήρωται· ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι (Ἰω. γ´ 30). Παρ’ ὅλα αὐτά, ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν φανέρωση τῆς χάριτος καὶ τὸν μαρτυρικό του θάνατο, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς παραμένει γιὰ τοὺς χριστιανοὺς ὁ «Πρόδρομος», μὲ τὴν πνευματικὴ ἔννοια, τοῦ Χριστοῦ.

Πρότυπο ἐγκρατείας, παρθενίας, μετανοίας καὶ κάθαρσης ἀπὸ τὰ πάθη διὰ τῆς ἀσκήσεως καὶ τῆς προσευχῆς, καθίσταται μυσταγωγὸς τοῦ μοναχικοῦ βίου καὶ ἀδιάκοπα προετοιμάζει δι’ ἡμᾶς τὴν ὁδὸν ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Κύριο. Ἀκολουθώντας τὸ μήνυμα μετανοίας τοῦ Τιμίου Προδρόμου μποροῦμε ἐπάξια νὰ προετοιμασθοῦμε, ὥστε νὰ λάβουμε τὸ ἅγιο Βάπτισμα καί, μιμούμενοι μετὰ τὸν φωτισμὸ τὴν ἁγία βιοτή του στὴν ἔρημο, θὰ μπορέσουμε νὰ διαφυλάξουμε τὴν χάρη καὶ νὰ τὴν κάνουμε νὰ αὐξάνει ἀδιάκοπα, ἕως ὅτου ὁ Χριστὸς σκηνώσει μέσα μας μὲ ὅλη τὴν δόξα τῆς Ἀναστάσεώς του.

Ὅμως, τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἑορτάζουμε καὶ τὸ γεγονὸς τῆς μεταφορᾶς στὴν Κωνσταντινούπολη τῆς τιμίας Χειρὸς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, ποὺ ἔγινε κατὰ τὸν ἀκόλουθο τρόπο: τὸ σκήνωμα τοῦ Τιμίου Προδρόμου τὸ ἐνεταφίασαν οἱ μαθητές του στὴν Σεβάστεια, ὅπου λίγο ἀργότερα ἔφθασε ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς καὶ πῆρε τὴν δεξιὰ τοῦ Προδρόμου, ὥστε νὰ τὴν καταθέσει στὴν πατρίδα του τὴν Ἀντιόχεια, ὅπου τὸ τίμιο λείψανο ἐπιτέλεσε πολλὰ θαύματα. Μεταξὺ ἄλλων διηγοῦνται ὅτι οἱ εἰδωλολάτρες τῆς πόλης συνήθιζαν νὰ θυσιάζουν κάθε χρόνο μία παρθένα κόρη, ἡ ὁποία μόλις εἶχε μπεῖ στὴν ἐφηβία, σ’ ἕναν φοβερὸ δράκοντα ποὺ τὸν τιμοῦσαν ὡς θεό. Μία ἡμέρα, ὁ πατέρας τῆς δύστυχης κόρης ποὺ εἶχε ἐπιλεγεῖ γιὰ τὴν θυσία, προσέτρεξε στὴν ἐκκλησία ὅπου ἐτιμᾶτο τὸ πολύτιμο λείψανο, γιὰ νὰ ζητήσει τὴν βοήθεια τοῦ Τιμίου Προδρόμου, καὶ ἅρπαξε κρυφὰ ἕνα του δάκτυλο. Τὴν ὥρα πού, ἐνώπιον ὅλου τοῦ λαοῦ, οἱ ἱερεῖς τῶν εἰδώλων ἑτοιμάζονταν νὰ ρίξουν τὴν κόρη στὸ ὀρθάνοικτο στόμα τοῦ τέρατος, ὁ πατέρας ἔρριξε μέσα τὸ δάκτυλο τοῦ ἁγίου καὶ στὴν στιγμὴ τὸ θηρίο ἔπεσε νεκρό. Ὡς ἔκφραση εὐγνωμοσύνης ἔκτισαν ἐκεῖ μία λαμπρὴ ἐκκλησία πρὸς τιμὴ τοῦ Προδρόμου.

Πολλὰ χρόνια ἀργότερα, οἱ εὐσεβεῖς αὐτοκράτορες Κωνσταντῖνος Ζ΄ καὶ Ρωμανὸς Β΄ πληροφορήθηκαν τὰ ἀναρίθμητα θαύματα ποὺ ἐπιτέλσε τὸ τίμιο λείψανο τῆς χειρὸς τοῦ Προδρόμου καὶ ἔδωσαν ἐντολὴ σ’ ἕναν διάκονο, ὀνόματι Ἰώβ, νὰ τὸ φέρει στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἡ ὑποδοχὴ τῆς δεξιᾶς τοῦ Βαπτιστοῦ καὶ Προδρόμου τοῦ Χριστοῦ στὴν Βασιλεύουσα ἔλαβε χώρα τὸ βράδυ ἀκριβῶς τῆς παραμονῆς τῶν Θεοφανείων.

Τὸ ἅγιο λείψανο τῆς δεξιᾶς του Προδρόμου βρίσκεται σήμερα κατατεθειμένο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Διονυσίου τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὅπου τιμᾶται μὲ εὐλάβεια.

Ἀπολυτίκιον  

Ἦχος β’.

Μνήμη δικαίου μετ᾽ ἐγκωμίων· σοί δέ ἀρκέσει ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου Πρόδρομε· ἀνεδείχθης γάρ ὄντως καί Προφητῶν σεβασμιώτερος, ὅτι καί ἐν ῥείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τόν κηρυττόμενον· ὅθεν τῆς ἀληθείας ὑπεραθλήσας, χαίρων εὐηγγελίσω καί τοῖς ἐν ᾅδῃ, Θεόν φανερωθέντα ἐν σαρκί, τόν αἴροντα τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, καί παρέχοντα ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον

Ἦχος πλάγιος β’.

Τήν σωματικήν σου παρουσίαν δεδοικώς ὁ Ἰορδάνης, φόβῳ ἀπεστρέφετο· τήν προφητικήν δέ λειτουργίαν ἐκπληρῶν ὁ Ἰωάννης, τρόμῳ ὑπεστέλλετο· τῶν Ἀγγέλων αἱ τάξεις ἐξεπλήττοντο, ὁρῶσαί σε ἐν ῥείθροις σαρκί βαπτιζόμενον· καί πάντες οἱ ἐν τῷ σκότει κατηυγάζοντο, ἀνυμνοῦντες σέ τόν φανέντα, καί φωτίσαντα τά πάντα.

Μεγαλυνάριον

Χειρί σου βαπτίσας, ὦ Βαπτιστά, τὸν διὰ θαλάσσης, ἀγαγόντα τὸν Ἰσραήλ, Προφητῶν ἁπάντων, ὑπέρτερος ἐδείχθης· διὸ ἀνευφημοῦμεν τὴν θείαν χάριν σου.