Τοῦτο τὸ γένος (τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων) ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ»
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ὅταν ὁ Τριαδικὸς Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσίν Του, ὁ ἐκπεσῶν Ἑωσφόρος, καταδικασμένος νὰ ὑποφέρει αἰώνια, φθόνησε τὸ πιὸ εὐλογημένο ἐπὶ γῆς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ τὸν ἄπειρο φθόνο του, ἐκεῖνος καὶ τὸ τάγμα του ἀγωνίσθηκαν, ἀγωνίζονται καὶ θὰ ἀγωνίζονται παντοιοτρόπως νὰ μᾶς παρασύρουν στὴν πτώση καὶ στὴν αἰώνια καταδίκη. Κάθε ἄνθρωπος, λοιπόν, καλεῖται στὴν ζωή του νὰ ἀντιμετωπίσει τὶς προκλήσεις τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων. Πρόκειται γιὰ μία μάχη ποὺ ποτὲ δὲν σταματᾶ, παρὰ μόνο ὅταν ἐπέλθει ὁ σωματικὸς θάνατος.
Ὅπως σὲ κάθε μάχη, ἔτσι καὶ σὲ αὐτή, εἶναι ἀπαραίτητα ὁρισμένα ὅπλα, τὰ ὁποῖα μᾶς παραδίδει σήμερα ὁ Χριστὸς μέσα ἀπὸ τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα. Τὰ ὅπλα αὐτὰ εἶναι ἡ προσευχὴ καὶ ἡ νηστεία. Μόνο μὲ αὐτὸ τὸ ζευγάρι τῶν ἀρετῶν μποροῦμε νὰ ἐξέλθουμε νικητὲς ἀπὸ τὴν πάλη μας ἐναντίον τῶν πονηρῶν πνευμάτων καὶ τῶν παθῶν ποὺ μᾶς ταλανίζουν.
Ὡς ἄνθρωποι, λειτουργοῦμε ψυχοσωματικά. Οἱ πράξεις τοῦ σώματος ἐπηρεάζουν καὶ τὴν ψυχή, οἱ πράξεις τῆς ψυχῆς ἐπηρεάζουν καὶ τὸ σῶμα. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, μέσῳ τῆς προσευχῆς, μιᾶς πνευματικῆς ἐργασίας, χαλιναγωγεῖται τὸ σῶμα. Καὶ μέσῳ τῆς ἐγκράτειας τοῦ σώματος, μιᾶς σωματικῆς ἐργασίας, τονώνεται ἡ ψυχή, καὶ προσεύχεται καθαρά.
Ὅταν ἐμεῖς μὲ ἀγαθὴ προαίρεση ὠθοῦμε τὸν ἑαυτό μας νὰ προσεύχεται καὶ νὰ νηστεύει, προσφέρουμε στὸν Θεὸ τὰ πρῶτα δείγματα τῆς ἀγάπης μας πρὸς Αὐτόν, τὰ πρῶτα δείγματα τῆς διάθεσής μας νὰ θυσιάσουμε κάτι ἀπὸ τὸν ἑαυτό μας γιὰ τὴν ἀγάπη Του. Τοῦ δείχνουμε ὅτι ἐπιθυμοῦμε νὰ Τὸν προσεγγίσουμε, νὰ ἑνωθοῦμε μὲ Αὐτόν. Καὶ ὅταν ὁ Θεὸς δεῖ ἀπὸ ἐμᾶς αὐτὴ τὴν μικρὴ προσπάθεια, ἀνταποδίδει μὲ μεγαλύτερη εὐλογία καὶ μᾶς ἐνισχύει στὸν ἀγώνα τῆς σωτηρίας μας, ἡ ὁποία ἐπιτυγχάνεται σιγά σιγά, σταδιακά.
Ἔχοντας κατανοήσει τὴν σταδιακὴ ἀνάβαση καὶ σωτηρία τῆς ψυχῆς, ὁ σήμερα τιμώμενος καθηγητὴς τῆς Μοναχικῆς Πολιτείας, Ὅσιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, ἔγραψε τὴν «Κλίμακα τῶν ἀρετῶν», ἕνα πολὺ ψυχοφελὲς σύγγραμμα μὲ τριάντα λόγους, καθένας ἐκ τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ ἕνα σκαλοπάτι τῆς σκάλας-κλίμακας ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Παράδεισο. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ τοῦ συγγράμματος, ποὺ ἀποτελεῖ βοήθημα ἀκόμη καὶ γιὰ τοὺς σημερινοὺς ψυχολόγους λόγῳ τῆς ἀναλυτικῆς διείσδυσης στὶς ἀρετὲς καὶ τὶς κακίες τῆς ψυχῆς, οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὥρισαν νὰ τιμᾶται ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἰδιαιτέρως σήμερα, τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς.
Δύο ψήγματα ἀπὸ τὰ πνευματικὰ διδάγματα τοῦ Ὁσίου σχετικὰ μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν νηστεία, εἶναι τὰ ἑξῆς:
Ὁ νοῦς τοῦ νηστευτοῦ προσεύχεται καθαρὰ καὶ προσεκτικά, τοῦ δὲ ἀκρατοῦς εἶναι γεμάτος ἀπὸ ἀκάθαρτες εἰκόνες.
Νὰ μὴ λέγης ὅτι ἂν καὶ προσευχήθηκες πολὺν καιρό, δὲν κατώρθωσες τίποτε, διότι ἤδη κάτι σπουδαῖο κατώρθωσες. Τί, ἀλήθεια, ὑπάρχει ἀνώτερο ἀπὸ τὴν προσκόλλησι στὸν Κύριο καὶ ἀπὸ τὴν συνεχὴ παραμονὴ σὲ αὐτὴν τὴν ἕνωσι;
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,
Γιὰ τὴν σωτηρία μας, δὲν ζητᾶ πολλὰ ἀπὸ ἐμᾶς ὁ Χριστός. Σίγουρα ζητᾶ τὴν συνέπειά μας στὸ κάλεσμα τῆς Ἐκκλησίας. Τὴν ξεχωριστὴ αὐτὴ περίοδο τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ νὰ νηστέψουμε ἐντονώτερα ἀπὸ κάθε κακὸ καὶ νὰ ἐντείνουμε τὶς προσευχές μας. Ἤδη ἔχουμε διέλθει τὴν μέση τῆς νηστείας. Ἂν ἐξ ἀρχῆς ἀνταποκριθήκαμε στὸ κάλεσμα αὐτό, ἂς συνεχίσουμε μὲ περισσότερο ζῆλο. Ἂν ἀκόμη δὲν καταφέραμε νὰ ἀνταποκριθοῦμε στὸ κάλεσμα τῆς Ἐκκλησίας, ἂς μὴν χάνουμε καιρό, διότι ὁ Χριστὸς δέχθηκε καὶ τοὺς περὶ τὴν ἑνδεκάτην ὥραν καὶ ἕδωσε σὲ αὐτοὺς τὸν ἴδιο μισθὸ ποὺ ἔδωσε καὶ στοὺς ἐργάτες τῆς πρώτης ὥρας.
Ἂς φανοῦμε ἔξυπνοι καὶ ἂς ἐκμεταλλευτοῦμε τὰ δύο ἱερὰ ὅπλα μὲ τὰ ὁποῖα μᾶς ἐξοπλίζει ὁ Κύριος, προκειμένου καθαροὶ ἀπὸ τὴν κακία, νὰ μπορέσουμε σὲ λίγες μέρες νὰ ψάλλουμε κὶ ἐμεῖς μαζὶ μὲ τὸν ὑμνωδό:
«Χθὲς συνεθαπτόμην σοι Χριστὲ συνεγείρομαι σήμερον ἀναστάντι σοι, συνεσταυρούμην σοι χθὲς, αὐτός με συνδόξασον Σωτήρ, ἐν τῇ βασιλείᾳ σου».
Μετ΄ εὐχῶν,
ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος
