Ο Μακάριος και ο Ιωάννης υπέφεραν πολύ· τους καταδίωκε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης* (361-363 μ.Χ.) για την Πίστη τους· και από ό,τι αναφέρει ο Μ. Βασίλειος για να τους στηρίξει, και το αυτοκρατορικό περιβάλλον – «οι κρατούντες» ανώτεροι υπάλληλοι – και οι δικοί τους – «οι γνώριμοι», ίσως οικογενειακοί – πρόσθεταν τις απειλές τους και τις κολακείες τους.
Ο Μέγας Βασίλειος θέλοντας να τονώσει το ηθικό τους, αντιπαραβάλλει τους κόπους που έχουν οι γήινες επιδιώξεις με τις θλίψεις, που ο πιστός Χριστιανός σηκώνει χάριν του Χριστού. Και το πιο ισχυρό αντίβαρο, η συμμαχία στον αγώνα του Κυρίου Ιησού· και η βασιλεία των ουρανών, που είναι το τέρμα των κόπων και των πόνων μας.
Αυτή η μεταφυσική διάσταση της επιστολής είναι για τους δύσκολους καιρούς, όπου αποθρασύνονται οι εχθροί της Πίστεως, η πνοή της αισιοδοξίας για την τελική νίκη της Αληθείας και για τη βράβευση των αγωνιστών της.
Σαν το Μακάριο και τον Ιωάννη της 18ης επιστολής του Μ. Βασιλείου πολλοί σήμερα αγωνίζονται, διώκονται και βασανίζονται· είναι αυτοί που έχουν τη χάρη να βαστάζουν μέσα στην ψυχή τους την υπόθεση του Χριστού και στη δική μας εποχή.
Και άλλοι μεν από αυτούς που κοπιάζουν για τους καρπούς της γης ή για άλλα γήινα αγαθά, έχασαν παντελώς τις ελπίδες τους και απόλαυσαν τα αγαθά που περίμεναν μονάχα με τη φαντασία τους· αλλά και άλλοι εις τους οποίους συνέβη να αποβούν τα αποτελέσματα κατά την επιθυμία τους, αναγκάσθηκαν και αυτοί να ελπίσουν και μια δεύτερη φορά, αφού η πρώτη τους ελπίδα γρήγορα έφυγε και μαράθηκε.
Μονάχα σ’ αυτούς που καταπονούνται χάριν της ευσεβείας δεν εξαφάνισε τις ελπίδες το ψεύδος, ούτε το αποτέλεσμα κατάστρεψε τους αγώνες και τα βραβεία τους, εφόσον αυτούς τους παραλαμβάνει μόνιμη και ασφαλής η βασιλεία των ουρανών.
Να μη σας ταράζει λοιπόν καμιά συκοφαντία, μήτε φοβέρα των κρατούντων να σας τρομάζει· ούτε και να σας λυπεί ειρωνεία και ύβρις των γνωστών σας ανθρώπων· ούτε κρίση δυσμενής από εκείνους, που προσποιούνται ότι σας νοιάζονται κρύβοντας τις δόλιες προθέσεις τους κάτω από συμβουλές· τίποτε να μη σας τρομάζει εφόσον μαζί σας συναγωνίζεται ο λόγος (το δόγμα) της αληθείας. Αντιμέτωπος όλων αυτών ας μάχεται ο ορθός λογισμός και ας παρακαλεί να του γίνει σύμμαχος ο Διδάσκαλος της ευσεβείας, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, χάριν του οποίου είναι γλυκύ πράγμα να πάσχει κανείς και το να πεθάνει είναι κέρδος.
* Κατά μιαν άλλη άποψη, τους καταδίωκαν οι Αρειανοί επί του αιρετικού Αυτοκράτορα Ουάλεντος (364-378 μ.Χ.)
Αυτή η μεταφυσική διάσταση της επιστολής είναι για τους δύσκολους καιρούς, όπου αποθρασύνονται οι εχθροί της Πίστεως, η πνοή της αισιοδοξίας για την τελική νίκη της Αληθείας και για τη βράβευση των αγωνιστών της.
Σαν το Μακάριο και τον Ιωάννη της 18ης επιστολής του Μ. Βασιλείου πολλοί σήμερα αγωνίζονται, διώκονται και βασανίζονται· είναι αυτοί που έχουν τη χάρη να βαστάζουν μέσα στην ψυχή τους την υπόθεση του Χριστού και στη δική μας εποχή.
Μ. Βασιλείου
Επιστολή 18η
Μακαρίῳ και Ιωάννῃ
Δεν ξαφνιάζουν οι γεωργικοί κόποι τους γεωργούς, ούτε είναι απροσδόκητη η θαλασσινή φουρτούνα για τους ναύτες, όπως και ο ιδρώτας δεν παραξενεύει τους εργάτες κατά το καλοκαίρι· έτσι δεν είναι εκτός προγράμματος και η θλίψη της παρούσας ζωής, για εκείνους που διάλεξαν τη ζωή της ευσεβείας. Αλλά στο καθένα επάγγελμα από αυτά που αναφέρθηκαν έχει συνταιριαχθεί ανάλογος κόπος που μας είναι γνωστός· αυτοί δε που μετέχουν στο επάγγελμα, τον αναδέχονται τον πόνο αυτό, όχι βέβαια γιατί τους αρέσει να κοπιάζουν, αλλά διότι περιμένουν να απολαύσουν τα αγαθά που εκείνα – τα επαγγέλματα – αποδίδουν. Διότι οι ελπίδες που συγκρατούν και συναρμόζουν ολόκληρο τον βίο των ανθρώπων γλυκαίνουν και παρηγορούν τη δυσκολία που έχει το καθένα επάγγελμα.
Και άλλοι μεν από αυτούς που κοπιάζουν για τους καρπούς της γης ή για άλλα γήινα αγαθά, έχασαν παντελώς τις ελπίδες τους και απόλαυσαν τα αγαθά που περίμεναν μονάχα με τη φαντασία τους· αλλά και άλλοι εις τους οποίους συνέβη να αποβούν τα αποτελέσματα κατά την επιθυμία τους, αναγκάσθηκαν και αυτοί να ελπίσουν και μια δεύτερη φορά, αφού η πρώτη τους ελπίδα γρήγορα έφυγε και μαράθηκε.
Μονάχα σ’ αυτούς που καταπονούνται χάριν της ευσεβείας δεν εξαφάνισε τις ελπίδες το ψεύδος, ούτε το αποτέλεσμα κατάστρεψε τους αγώνες και τα βραβεία τους, εφόσον αυτούς τους παραλαμβάνει μόνιμη και ασφαλής η βασιλεία των ουρανών.
Να μη σας ταράζει λοιπόν καμιά συκοφαντία, μήτε φοβέρα των κρατούντων να σας τρομάζει· ούτε και να σας λυπεί ειρωνεία και ύβρις των γνωστών σας ανθρώπων· ούτε κρίση δυσμενής από εκείνους, που προσποιούνται ότι σας νοιάζονται κρύβοντας τις δόλιες προθέσεις τους κάτω από συμβουλές· τίποτε να μη σας τρομάζει εφόσον μαζί σας συναγωνίζεται ο λόγος (το δόγμα) της αληθείας. Αντιμέτωπος όλων αυτών ας μάχεται ο ορθός λογισμός και ας παρακαλεί να του γίνει σύμμαχος ο Διδάσκαλος της ευσεβείας, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, χάριν του οποίου είναι γλυκύ πράγμα να πάσχει κανείς και το να πεθάνει είναι κέρδος.
* Κατά μιαν άλλη άποψη, τους καταδίωκαν οι Αρειανοί επί του αιρετικού Αυτοκράτορα Ουάλεντος (364-378 μ.Χ.)
