Ὁµιλία ἐπὶ τῇ Ἀναστηλώσει τῶν Ἁγίων Εἰκόνων τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ὠρωποῦ καί Φυλῆς κ. Κυπριανοῦ
Ἑνότης ἐν τῇ Ἀληθείᾳ - Ἑνότης ἐν τῇ Ἀγάπῃ*
«Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ» καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ
Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε καὶ Πατέρα µας·
Σεβασµιώτατοι Ἅγιοι Ἀδελφοί·
Σεβαστοί, Ὁσιολογιώτατοι καὶ Ὁσιώτατοι Πατέρες καὶ Μητέρες·
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ Ἀδελφοὶ καὶ Ἀδελφές·
Τέκνα ἐν Κυρίῳ·
«Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσιν!»...
«Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, καὶ ἡ Κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος, εἴη µετὰ πάντων ἡµῶν»!...
Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἕνεκεν!...
Ἡ σηµερινὴ Κυριακή, ἡ πρώτη τῶν Ἁγίων Νηστειῶν, µᾶς εἰσάγει κατ᾿ εὐθεῖαν καὶ µὲ ἕνα τρόπον σαφῆ καὶ ἔντονο στὰ οὐσιώδη τῆς Ἐκκλησίας µας, στὰ καίρια τῆς Ἁγίας Πίστεώς µας καὶ τῆς Σωτηρίας µας.
Τὸ βαθύτατο νόηµα τῆς µεγάλης αὐτῆς Ἡµέρας εἶναι, ὅτι τὸ Δόγµα καὶ τὸ Ἦθος στὴν Ὀρθόδοξη ἐν Χριστῷ Ζωὴ εἶναι ἀλληλένδετα.
Ὁ ἐπίπονος Ἀγὼν τῆς Μετανοίας, ἡ πορεία µας πρὸς τὸν ἀπολεσθέντα Παράδεισο, ἡ Συσταύρωσις καὶ ἡ Συν-ανάστασις καὶ Ἀνακαίνισίς µας ἐν Χριστῷ, ὅλα αὐτὰ στηρίζονται, πρέπει νὰ στηρίζωνται καὶ νὰ καθοδηγοῦνται ἀπὸ τὴν Ὀρθὴ Πίστι, ἀπὸ τὴν Θεανθρώπινη Ἀλήθεια τῶν Ἁγίων Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων, τῶν Πατέρων καὶ τῶν Συνόδων.
Ἡ Ὀρθὴ Πίστις, ἡ Ὀρθοδοξία, δὲν ἀρκεῖ γιὰ νὰ ἐνδυθοῦµε1 τὸν Κύριόν µας· ἀπαιτεῖται καὶ τὸ Ὀρθὸν Ἦθος, ἡ Ὀρθοπραξία.
Ὁ Ὅσιος Θεόδωρος Στουδίτης µᾶς προτρέπει πολὺ χαρακτηριστικὰ στὴν κατανόησι τῶν δύο ὄψεων τῆς ἐν Χριστῷ Ζωῆς µας:«Φυλάξωµεν τὴν Πίστιν ἀκλινῆ καὶ τὸν Βίον σῶον, µὴ λυµαινόµενοι θάτερον θατέρῳ, ἀλλ᾿ ἑκατέρωθεν ὄντες σῶοι καὶ τέλειοι»2.
Βεβαίως, ἡ διατήρησις αὐτῆς τῆς ἀλληλο-εισδύσεως Πίστεως καὶ Βίου, Ἀληθείας καὶ Πράξεως, δὲν εἶναι µία ὑπόθεσις εὔκολος.
Ἀπαιτεῖται κόπος καὶ ἄσκησις· ζητεῖται αὐταπάρνησις καὶ αὐτοθυσία, ὅπως αὐτὰ ἀλληλο-περιχωροῦνται στὸ βαθύτατο νόηµα τοῦ Σταυροῦ· διότι, ἄνευ τοῦ Σταυροῦ ἡ θέωσις καὶ ἡ σωτηρία µας εἶναι ἀνέφικτος.
Ἀναφερόµενος στὸ θέµα τοῦ κόπου, προσθέτω –καὶ τῆς κατ᾿ ἐπέκτασιν ἐπιπόνου ἐργασίας ἐν Χριστῷ, ὁ Ἱερὸς Χρυσόστοµος µᾶς ὑπενθυµίζει τὰ ἑξῆς:
«Διὰ τοῦτο καὶ ἐξ ἀρχῆς ὁ Θεὸς πόνον τῷ ἀνθρώπῳ συνέζευξεν, οὐχὶ τιµωρούµενος αὐτόν, οὐδὲ κολάζων, ἀλλὰ σωφρονίζων καὶ παδεύων. Ὅτε ἄπονον βίον ἔζη ὁ Ἀδάµ, ἐξέπεσε τοῦ Παραδείσου· ὅτε δὲ ἐπίπονον καὶ ἐπίµοχθον ὁ Ἀπόστολος [Παῦλος]», «τότε ἀπῆλθεν εἰς τὸν Παράδεισον, καὶ εἰς τρίτον ἀνῆλθεν οὐρανόν. Μὴ τοίνυν κακίζωµεν πόνον, µηδὲ διαπτύωµεν (περιφρονοῦµεν) ἐργασίαν»3.
* * *
Σεβαστοὶ Πατέρες καὶ Ἀδελφοί·
Ἡµεῖς, οἱ ἐλεηθέντες νὰ εἴµεθα Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, ὀφείλουµε νὰ µὴ λησµονοῦµε ποτέ, ὅτι ἡ τήρησις τῆς Παραδόσεως, ἡ πιστότης µας στὴν Ἁγία καὶ Θεανθρώπινη Ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας µας, δὲν ἀφορᾶ µόνον στὴν Δογµατικὴ Διδασκαλία.
Παράδοσις, κατ᾿ ἀκρίβειαν, σηµαίνει τὸ «ὁµοφρονεῖν τῇ Ἐκκλησίᾳ» ἐν πᾶσι· τὸ «ὁµοίως φρονεῖν τῇ Ἁγίᾳ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ»4, ὅπως ἀποφαίνεται ὁ Ἅγιος Πατέρας µας Ἱερώνυµος, ἀλλὰ καὶ ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος Κύπρου.
Πιστεύουµε καὶ ζοῦµε ἐντὸς τῶν Ὁρίων τῆς Ἐκκλησίας, ἀκολουθοῦντες «τὰς τῶν Ἁγίων θεοπνεύστους θεολογίας καὶ τὸ τῆς Ἐκκλησίας εὐσεβὲς φρόνηµα»5.
Οἱ προσπάθειές µας, ὁ Σταυρός µας, ἀποβλέπει, Χάριτι Θεοῦ, στὴν µίµησι τῶν Ἁγίων Πατέρων µας, τόσο στὴν Πίστι, ὅσο καὶ στὴν Πρᾶξι, «εἴµαστε ἐκκλησιαστικοὶ ὅσο εἴµαστε ἁγιοπατερικοί»6.
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος εἶναι ἀπόλυτος καὶ ἀποκαλυπτικός:«Δεῖ γὰρ ἡµᾶς κατὰ σκοπὸν τῶν Ἁγίων καὶ τῶν Πατέρων πολιτεύεσθαι, καὶ τούτους µιµεῖσθαι· εἰδέναι δέ, ὅτι τούτων ἀφιστάµενοι, ἀλλότριοι καὶ τῆς τούτων κοινωνίας γενόµεθα»7.
Ὁ δὲ Μέγας Βασίλειος µὲ αὐστηρότητα µᾶς ἐφιστᾶ τὴν προσοχήν:
«Τὸ µὲν γὰρ Πατράσι µὴ ἀκολουθεῖν, καὶ τὴν ἐκείνων φωνὴν [µὴ] κυριωτέραν τίθεσθαι τῆς ἑαυτῶν γνώµης, ἐγκλήµατος ἄξιον, ὡς αὐθαδείας γέµον»8.
Ἀπαιτεῖται λοιπὸν µεγάλη προσοχή, ἐγρήγορσις καὶ προσευχή, ὥστε ἡ Θεία Χάρις νὰ µὴ µᾶς ἐγκαταλείψη καὶ ἔτσι ἀπολέσουµε τὰ κριτήρια µεταξὺ τοῦ Ὀρθοδόξου καὶ τοῦ Κακοδόξου, µεταξὺ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τῆς Κακοδοξίας, µεταξὺ τοῦ Εὐαγγελικοῦ Ἤθους καὶ τῆς «θρησκείας τῶν ἀγγέλων», καὶ τῆς «ἐθελοθρησκείας», κατὰ τὸν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο9.
Ὀρθότατα ἔχει ἐπισηµανθῆ καὶ ἀξίζει τώρα νὰ τὸ ὑπογραµµίσουµε, ὅτι «ἀναµέσα στὸ ὀρθόδοξο καὶ τὸ µὴ ὀρθόδοξο ἡ διαφορὰ µπορεῖ νὰ εἶναι (φαίνεται ὅτι εἶναι) µία τρίχα, ἀλλὰ [ἡ διαφορὰ αὐτὴ] εἶναι χαώδης»10.
* * *
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ Ἀδελφοὶ καὶ Πατέρες·
Στὴν προοπτικὴ αὐτή, ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοπος καὶ Πατέρας µας, ὡς καὶ ἅπαντες οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ Ποιµένες τῆς Ἐκκλησίας µας, σήµερα προτρέπουν καὶ παρακαλοῦν τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα αὐτῶν σὲ ἑνότητα καὶ ὁµοψυχία ἐν Πνεύµατι Ἁγίῳ.
Ὁ ἔνθεος ζῆλος γιὰ τὰ θέµατα τῆς Ἁγίας Πίστεώς µας πρέπει βεβαίως νὰ διατηρῆται ἀπαραµείωτος, πολλῷ µᾶλλον ἐφ᾿ ὅσον ὁ καλπάζων Συγκρητισµός, ὁ Διαχριστιανικὸς καὶ Διαθρησκειακὸς Οἰκουµενισµός, ἔχει ἤδη πλήρως ἀποχαλινωθῆ, µέχρι καὶ τοῦ σηµείου, ὥστε οἱ ἐξ ὀρθοδόξων ἐπίσηµοι Καινοτόµοι Οἰκουµενισταὶ νὰ ἐκδίδουν πλέον τὸ Κοράνιον καὶ νὰ δωρίζουν τοῦτο σὲ Μουσουλµάνους θρησκευτικοὺς λειτουργοὺς δηµοσίως καὶ γυµνῇ τῇ κεφαλῇ11!...
Ναί, ὀφείλουν ἀσφαλῶς τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα µας νὰ προσέχουν καὶ νὰ ἀποµακρύνωνται ἀπὸ τοὺς ψευδοποιµένας αὐτούς, διότι ὡς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος:«Πᾶς ὁ λέγων [καὶ πράττων –προσθέτω] παρὰ τὰ διατεταγµένα, κἂν ἀξιόπιστος ᾖ, κἂν νηστεύῃ, κἂν παρθενεύῃ, κἂν σηµεῖα ποιῇ, κἂν προφητεύῃ, λύκος σοι φαινέσθω, ἐν προβάτου δορᾷ, προβάτων φθορὰν κατεργαζόµενος»12.
Πράγµατι, πάντες οἱ τῶν Ὀρθοδόξων παῖδες, λόγῳ τε καὶ πράξει, ἀποπτύουν τὴν παναίρεσιν τοῦ Οἰκουµενισµοῦ, τὰ πολλὰ ἔκγονα καὶ παρακλάδια του, µεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τὴν Ἡµερολογιακὴν Καινοτοµίαν τοῦ 1924.
Ταυτοχρόνως ὅµως, τὸ Μικρὸν Ποίµνιόν µας ὀφείλει νὰ συσφίγγη τὶς σχέσεις Ἀγάπης καὶ Ἀληθείας µὲ τοὺς Ποιµένας του· δὲν ἐπιτρέπονται µικρολογίες, φλυαρίες καὶ σχισµατικὲς τάσεις ἢ πράξεις, ἐν καιρῷ µάλιστα δεινοῦ ἀντι-αιρετικοῦ Ἀγῶνος.
Ἂς µὴ λησµονοῦν τὰ ἐν Χριστῷ τέκνα καὶ οἱ πνευµατικοὶ Ἀδελφοί µας, ὅτι ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας µας δὲν ὑπάρχει, δὲν πρέπει νὰ ὑπάρχει, «ἀντιπολίτευσις», διότι –ὅπως λέγει ὁ Ἱερὸς Χρυσόστοµος– ποιµένες καὶ πρόβατα «πάντες τὸ αὐτὸ Πνεῦµα ἐλάβοµεν, πάντες εἰς Υἱοθεσίαν ἐκλήθηµεν»13.
Δὲν ὑπάρχει, ἐπαναλαµβάνω, «ἀντιπολίτευσις», δηλαδὴ ἀντιπαλότης, ἀλληλο-µαχία, ἀδελφο-µαχία, καὶ ἀλληλο-φθορά...
Καὶ τί ὑπάρχει; Στὸ Σῶµα τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχει µόνον Συλλειτουργία Διακονηµάτων καὶ Ἀλληλο-Οικοδοµή14.
Κληρικοὶ καὶ Λαϊκοί, οἱ συγκροτοῦντες τὴν Ἐκκλησίαν τῶν Γνησίων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, ἀγωνίζονται τὸν Καλὸν Ἀγῶνα, «Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ»15 καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ, «ἄχρι οὗ µορφωθῆ Χριστὸς ἐν ἡµῖν», µέχρι τοῦ «κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ἡµῶν»16.
* * *
Πανσέβαστοι Ποιµένες· Σεβαστοὶ Πατέρες· Ἀγαπητοὶ Ἀδελφοί·
Σήµερα ἑορτάζουµε, µὲ ἕναν ἐξαίρετο τρόπο, τὸ Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσως τοῦ Κυρίου µας, ὅπως αὐτὸ ἐµφαντικώτατα προβάλλεται καὶ κηρύσσεται διὰ τῶν Ἁγίων Εἰκόνων.
Μὲ τὴν Ἐνσάρκωσι, ὁ ἄκτιστος Θεὸς ἔγινε στοὺς κτιστοὺς ἀνθρώπους πραγµατικὰ«προσιτὸς καὶ µποροῦµε νὰ βλέπουµε στὸν Χριστὸ εἰκονιζόµενο τὸ Πρόσωπο τοῦ Πατρός: “Ὁ ἑωρακὼς Ἐµὲ ἑώρακε τὸν Πατέρα”»17.
Ἡ Εἰκόνα προεκτείνει, τρόπον τινά, τὴν Ἀνθρωπότητα τοῦ Χριστοῦ µας καὶ τῶν Ἁγίων Του, δηλαδὴ τοῦ Σώµατός Του, καὶ
«καθιστᾶ [Αὐτοὺς] παρόντας ἀνάµεσά µας, φανερώνει τὸν Χριστὸ ἐν τοῖς Ἁγίοις Αὐτοῦ»18· ἡ Εἰκόνα φανερώνει τὴν Μία καὶ Μοναδικὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ µας.
Σήµερα λοιπόν, ὁπότε συναντῶνται µυστικὰ διὰ τῶν Εἰκόνων καὶ ἐν τῷ Χριστῷ ὁ Οὐρανὸς καὶ ἡ Γῆ· τώρα, µὲ τὴν ἔναρξι τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἂς προσευχηθοῦµε καὶ ἂς ἐπιτρέψουµε –Κλῆρος καὶ Λαός– στὸν Σωτῆρά µας νὰ παρέµβη δυναµικὰ στὶς καρδιές µας.
Σήµερα, τὴν πρώτη Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Νηστειῶν, στὰ Ὀνοµαστήρια τῆς Ἐκκλησίας µας, ἂς ἀνανεώσουµε τὴν συνθήκη, ἡ ὁποία ἀπορρέει ἀπὸ τὸ Βάπτισµα καὶ τὴν Χειροτονία µας, µὲ ἐγγυητὲς τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ Πάντας τοὺς Ἁγίους.
Ποιά εἶναι ἡ συνθήκη αὐτή;...
● Νὰ εἴµεθα καὶ νὰ παραµείνουµε ἑνωµένοι τόσο στὴν ἐν Χριστῷ Ἀλήθεια, ὅσο καὶ στὴν ἐν Χριστῷ Ἀγάπη... «Ἀληθεύοντες ἐν Ἀγάπῃ»15 καὶ Ἀγαπῶντες ἐν Ἀληθείᾳ.
Καὶ θὰ κλείσω τὶς ταπεινές µου σκέψεις µὲ τὸν ...ἀξιοθαύµαστον πράγµατι ...θαυµασµὸν τοῦ Ἁγίου Νικοδήµου τοῦ Ἁγιορείτου:
«Ὁ µένων ἐν τῇ Ἀγάπῃ –ὢ τῆς µεγάλης καὶ ἀνεκδιηγήτου Χάριτος!– αὐτὸς µένει ἐν τῇ Ἁγίᾳ Τριάδι. Καὶ ἀντιστρόφως, ἡ Ἁγία Τριὰς µένει ἐν αὐτῷ. Βλέπεις, ἀδελφέ µου Χριστιανέ, χάρισµα; Βλέπεις µεγαλεῖον; Βλέπεις ἀξίαν ὁποῦ λαµβάνει ἐκεῖνος, ὅπου ἔχει τὴν πρὸς Θεὸν καὶ πρὸς τὸν ἀδελφόν του ἀγάπην; Ναὸς γὰρ καὶ κατοικία καὶ µονὴ γίνεται τῆς ὑπερουσίου καὶ βασιλικωτάτης Τριάδος, Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύµατος»19.
Σᾶς εὐχαριστῶ!
† ὁ Ὠ. κ` Φ. Κ.
20ὴ Φεβρουαρίου 2023 ἐκ. ἡµ.
Τῷ δὲ Θεῷ
δόξα καὶ εὐχαριστία!
___________
(*) Ὁµιλία, ἐκφωνηθεῖσα τὴν 20ὴν Φεβρουαρίου 2023 ἐκ. ἡµ., Κυριακὴν τῆς Ὀρθοδοξίας, στὸν Κατανυκτικὸν Ἑσπερινόν, εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγίου Ἀθανασίου, Νέας Φιλαδελφείας Ἀττικῆς.
1. Πρβλ. Ρωµ. ιγ΄ 14.
2. Ὁσίου Θεοδώρου Στουδίτου, Κατήχησις ΝΑ΄, Μικρὰ Κατήχησις, σελ. 142, ἐκδ. «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», Θεσσαλονίκη 1984.
3. Ἱ. Χρυσοστόµου, PG τ.49, στλ.45, Εἰς τοὺς Ἀνδριάντας, Ὁµιλία Β΄ § η΄.
4. Ἁγίου Ἱερωνύµου, PL τ.22, στλ.475. «Sentire cum Ecclesia», «Cum Ecclesia Catholica sentire». ● Βλ. Ἁγίου Ἐπιφανίου Κύπρου: «Ὁµοίως φρονοῦσι τῇ Ἁγίᾳ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ», PG τ.41, στλ.856B, Κατὰ Αἱρέσεων Ὀγδοήκοντα/Πανάριον, Βιβλίον Β΄, Τόµος Α΄,§ ΜΗ΄, α΄, Κατὰ Φρυγαστῶν ἤτοι Μοντανιστῶν.
5. Βλ. Συνοδικὸν τῆς Ὀρθοδοξίας.
6. Ἀρχιµανδρίτου (νῦν Μητροπολίτου) Ἱεροθέου Βλάχου, Ἐκκλησία καὶ Ἐκκλησιαστικὸ Φρόνηµα, «Τὸ “Συνοδικὸν τῆς Όρθοδοξίας”», σελ. 279, Ἱ. Μ. Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας), Λεβάδεια 1990.
7. Μ. Ἀθανασίου, PG τ.25, στλ.528Β, Ἐπιστολὴ πρὸς Δρακόντιον, §4.
8. Μ. Βασιλείου, PG τ.32, στλ.392CD, Ἐπιστολὴ ΝΒ΄, Κανονικαῖς, §α΄.
9. Πρβλ. Κολοσ. β΄ 18 καὶ 23. ● «Ἐθελοθρησκ(ε)ία»· αὐθαίρετος, κατ᾿ ἴδιον θέληµα θρησκεία.
10. Ἀνατολικὸς Ὀρθόδοξος Μοναχισµός..., τ. Α΄, σελ. 538, ἔκδοσις β΄, Ἱ. Μ. Παντοκράτορος Σωτῆρος Χριστοῦ, Κέρκυρα 2003. ● Καθηγουµένου (πρ.) Ἱ. Μ. Ἰβήρων π. Βασιλείου Γ.
11. Βλ. Ἐλευθερίου Κοσµίδη, «Τὸ Κοράνι στὰ Ἑλληνικὰ ἔφερε ὁ Οἰκουµενικὸς Πατριάρχης στὴν Κῶ», περιοδ. «Θεοδροµία», Ὀκτώβριος-Νοέµβριος 2022, σελ. 552-554.
12. Ἁγίου Ἰγνατίου Θεοφόρου, PG τ.5, στλ.912ΑΒ, Πρὸς Ἥρωνα Διάκονον Ἀντιοχείας.
13. Ἱ. Χρυσοστόµου, PG τ.48, στλ.950, Περὶ τοῦ µὴ ἀναθεµατίζειν ζῶντας ἢ τεθνηκότας, §γ΄.
14. Πρβλ. Α΄ Θεσ. ε΄ 11: «Οἰκοδοµεῖτε εἷς τὸν ἕνα». ● Καὶ Α΄ Κορινθ. η΄ 1: «Ἡ δὲ ἀγάπη οἰκοδοµεῖ».
15. Γαλ. δ΄ 19· Ἐφεσ. γ΄ 17.
16. Ἐφεσ. δ΄ 15.
17. π. Πλακίδα Deseille, Μυστικὴ Ἄνοδος, Λόγοι στὸ Τριῴδιο, σελ. 105, «Ὁ Θεὸς ἐπεµβαίνει στὴ ζωή µας», ἐκδ. «Ἔαρ», Ἀθήνα, Φεβρουάριος 2022. ● Ἰωάν. ιδ΄ 9.
18. Αὐτόθι, σελ. 104.
19. Ὁσίου Νικοδήµου Ἁγιορείτου, Ἑρµηνεία εἰς τὸ Α΄ Ἰωάν. δ΄ 16.
