Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς βλέπει στη γέννηση του Χριστού, όχι ένα τυχαίο ιστορικό γεγονός, αλλά μία συνειδητή και αποκαλυπτική επιλογή του Θεού. Ο Χριστός δεν γεννήθηκε στη φτώχεια επειδή δεν υπήρχε άλλος τρόπος, γεννήθηκε στη φτώχεια επειδή αυτή η φτώχεια φανερώνει ποιος είναι ο Θεός και ποιον δρόμο ανοίγει στον άνθρωπο. Αν ο Θεός ήθελε, θα μπορούσε να γεννηθεί σε παλάτια με τιμές και δόξες, όμως διάλεξε τη σιωπή, την απλότητα, την απόρριψη, για να αποκαλύψει ότι η σωτηρία δεν έρχεται μέσω της ισχύος, αλλά μέσω της αγάπης. Η φτώχεια του Χριστού δεν είναι έλλειψη, αλλά πληρότητα άλλου είδους, δεν είναι στέρηση ζωής, αλλά άρνηση της ψεύτικης ασφάλειας που προσφέρει ο κόσμος. Ο Άγιος Νικόλαος επιμένει ότι ο Χριστός έρχεται γυμνός από κάθε κοσμικό στήριγμα για να ντύσει τον άνθρωπο με τη Θεία Χάρη. Η φτώχεια του γίνεται γλώσσα θεολογίας, τρόπος διδασκαλίας, πρόσκληση μετανοίας.
Ο κόσμος, λέει ο Άγιος Νικόλαος, δεν βρήκε χώρο για τον Χριστό, όχι επειδή δεν είχε σπίτια, αλλά επειδή είχε καρδιές γεμάτες από μέριμνες, φιλοδοξίες, φόβους και αυτάρκεια. Έτσι ο Χριστός γεννιέται έξω από την πόλη, έξω από τα κέντρα εξουσίας, έξω από το θόρυβο, η φάτνη γίνεται ο τόπος της κρίσεως του κόσμου, όχι κρίση καταδίκης, αλλά αποκάλυψης. Η φτώχεια της γέννησης δείχνει ποιος αναγνωρίζει τον Θεό και ποιος τον αγνοεί. Οι ποιμένες, άνθρωποι απλοί και περιφρονημένοι, πλησιάζουν. Οι άρχοντες δεν κινούνται, η φτώχεια γίνεται φίλτρο που αποκαλύπτει τις προθέσεις της καρδιάς. Ο Άγιος Νικόλαος τονίζει ότι ο Θεός δεν απορρίπτει τον κόσμο, ο κόσμος απορρίπτει τον Θεό επειδή δεν τον αναγνωρίζει όταν έρχεται χωρίς λάμψη.
Για τον Άγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς, η φτώχεια του Χριστού δεν περιορίζεται στην υλική ένδεια, είναι κυρίως πνευματική στάση, είναι η απόλυτη ελευθερία από κάθε δεσμό που δεν είναι αγάπη. Ο Χριστός δεν κατέχει τίποτα για να μπορεί να ανήκει σε όλους. Δεν στηρίζεται σε τίποτα, για να γίνει στήριγμα των πάντων. Η πνευματική φτώχεια είναι η καρδιά που δεν κρατά τίποτα για τον εαυτό της, είναι η καρδιά που εμπιστεύεται τον Θεό περισσότερο από τις δυνάμεις της. Ο Άγιος Νικόλαος εξηγεί ότι ο Χριστός γεννήθηκε φτωχός, για να διδάξει στον άνθρωπο πώς να απελευθερωθεί από τον φόβο της απώλειας. Όποιος δεν έχει τίποτα, δεν φοβάται να χάσει τίποτα και όποιος δεν φοβάται, μπορεί να αγαπήσει αληθινά.
Η απλότητα της γέννησης δεν είναι αισθητική επιλογή, αλλά πνευματική αλήθεια. Ο Θεός αποκαλύπτεται στους απλούς, η φτώχεια της φάτνης γίνεται σχολείο θεογνωσίας. Εκεί δεν υπάρχουν σύμβολα ισχύος, δεν υπάρχουν φρουροί, δεν υπάρχουν τίτλοι, υπάρχει μόνο ένα παιδί, μία μητέρα, ένας προστάτης, λίγα ζώα και η σιωπή. Ο Άγιος Νικόλαος επισημαίνει ότι ο άνθρωπος δυσκολεύεται να συναντήσει το Θεό, επειδή περιπλέκει τη ζωή του, συσσωρεύει πράγματα, σκέψεις, άγχη, εικόνες. Ο Χριστός έρχεται απλώς για να καθαρίσει την όρασή μας, να μας μάθει να βλέπουμε ξανά το ουσιώδες.
Η γέννηση του Χριστού στη φτώχεια περιλαμβάνει και την απόρριψη, δεν υπήρχε τόπος για αυτόν. Αυτή η απόρριψη δεν είναι τυχαία, ο Άγιος Νικόλαος βλέπει εδώ την αρχή του Σταυρού. Ο Χριστός απορρίπτεται από την πρώτη στιγμή για να δείξει ότι ο δρόμος της σωτηρίας περνά μέσα από την ταπείνωση και την υπομονή. Η απόρριψη δεν είναι ήττα, αλλά μαρτυρία. Ο Θεός δεν ζητά να γίνει αποδεκτός με όρους του κόσμου, έρχεται όπως είναι και αφήνει τον άνθρωπο ελεύθερο να τον δεχτεί ή να τον απορρίψει. Η φτώχεια της γέννησης αποκαλύπτει αυτή την ελευθερία. Ο Θεός δεν επιβάλλεται, προσφέρεται.
Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς θεωρεί ότι η μεγαλύτερη ασθένεια του ανθρώπου είναι η αλαζονεία, η επιθυμία να είναι αυτάρκης, να ελέγχει τα πάντα, να στηρίζεται στις δυνάμεις του. Η φτώχεια του Χριστού ως φάρμακο δείχνει ότι η αληθινή δύναμη βρίσκεται στην εμπιστοσύνη στο Θεό. Όταν ο άνθρωπος βλέπει τον Θεό να γεννιέται χωρίς τίποτα, καλείται να αναθεωρήσει τι θεωρεί απαραίτητο. Ο Χριστός ζει, αναπνέει, αγαπά και σώζει χωρίς να κατέχει, αυτό συγκλονίζει τον άνθρωπο που έχει μάθει να μετρά την αξία με βάση την κατοχή. Η φτώχεια του Χριστού θεραπεύει την καρδιά από την ψευδαίσθηση ότι η ζωή εξαρτάται από τα πράγματα.
Ο Άγιος Νικόλαος δεν παρουσιάζει τη φτώχεια του Χριστού ως ιδέα προς θαυμασμό, αλλά ως πρόσκληση ζωής. Δεν καλούνται όλοι οι άνθρωποι να ζήσουν χωρίς υλικά αγαθά, αλλά όλοι καλούνται να μην εξαρτώνται από αυτά, να τα χρησιμοποιούν χωρίς να τα λατρεύουν, να τα μοιράζονται χωρίς φόβο. Η μίμηση της φτώχειας του Χριστού σημαίνει απελευθέρωση της καρδιάς, σημαίνει να μπορεί ο άνθρωπος να χάσει χωρίς να καταρρεύσει, να δώσει χωρίς να μετανιώσει, να ζήσει απλά χωρίς να αισθάνεται κατώτερος. Ο Χριστός γεννήθηκε φτωχός για να κάνει τον άνθρωπο πλούσιο σε αγάπη, πίστη και ελπίδα.
Σε έναν κόσμο που κυνηγά την επιτυχία, τη δύναμη και την προβολή, η φτώχεια του Χριστού μοιάζει σκανδαλώδης και όμως είναι φως. Ο Άγιος Νικόλαος λέει ότι η φτώχεια της γέννησης είναι σαν ένα μικρό κερί μέσα στο σκοτάδι της ανθρώπινης ματαιότητας, δεν εντυπωσιάζει αλλά φωτίζει, δεν θορυβεί αλλά θερμαίνει. Αυτό το φως δείχνει στον άνθρωπο ότι υπάρχει άλλος δρόμος, δρόμος ειρήνης, απλότητας και εσωτερικής ελευθερίας. Ο Χριστός δεν έρχεται να συναγωνιστεί τους ισχυρούς του κόσμου, έρχεται να σώσει τις καρδιές που κουράστηκαν από τον ανταγωνισμό.
Η γέννηση στη φτώχεια είναι και υπόσχεση, υπόσχεση ότι ο Θεός δεν εγκαταλείπει κανέναν που βρίσκεται στο περιθώριο, ότι κανείς δεν είναι ασήμαντος, ότι η βασιλεία του Θεού δεν μετριέται με πλούτη και δόξες, αλλά με αγάπη και ταπείνωση. Ο Άγιος Νικόλαος τονίζει ότι ο Χριστός γεννήθηκε φτωχός για να μην φοβηθεί ποτέ ο φτωχός να πλησιάσει τον Θεό. Να ξέρει ότι ο Θεός τον καταλαβαίνει, τον γνωρίζει και τον αγαπά. Η φτώχεια της γέννησης γίνεται εγγύηση ελπίδας για κάθε πληγωμένη ψυχή.
Η γέννηση του Χριστού στη φτώχεια δεν είναι λεπτομέρεια της ιστορίας, αλλά καρδιά του Ευαγγελίου. Είναι αποκάλυψη του τρόπου με τον οποίο ο Θεός σώζει τον κόσμο, χωρίς βία, χωρίς επιβολή, χωρίς εξωτερική δόξα, αλλά με ταπείνωση απλότητα και απόλυτη αγάπη. Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς μας καλεί να δούμε στη φτώχεια του Χριστού όχι μια ρομαντική εικόνα, αλλά έναν καθρέφτη της ζωής μας. Να αναρωτηθούμε από τι εξαρτόμαστε, τι φοβόμαστε να χάσουμε και τι μας εμποδίζει να εμπιστευθούμε τον Θεό. Όσα λιγότερα κρατάμε, τόσο περισσότερο χωρά ο Χριστός μέσα μας. Η φάτνη γίνεται έτσι σχολείο ελευθερίας και ο φτωχός Χριστός γίνεται ο πλούτος της ψυχής που τον δέχεται.
ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ ΑΡΧΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
