ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 2ο)

 Αγίου Μητροπολίτου Φιλαρέτου τῆς Ρωσικῆς Διασπορᾶς

2. Η αμαρτωλότητα του ανθρώπινου γένους

Αντανάκλαση της αμαρτωλότητας στην ανθρώπινη ψυχή – στη σφαίρα του νου, των συναισθημάτων και της θέλησης. Τα διαδοχικά στάδια – βαθμίδες αμαρτίας. Τρεις πηγές αμαρτίας.

Όλοι οι χριστιανοί γνωρίζουμε από την Αγία Γραφή και πιστεύουμε ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή Του. Επομένως, στη δημιουργία, ο άνθρωπος έλαβε μια αναμάρτητη φύση. Αλλά ακόμα και ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, δεν παρέμεινε αναμάρτητος, αφού έχασε την αρχική του αγνότητα στην πρώτη πτώση εκ του παραδείσου. Το δηλητήριο αυτής της αμαρτωλότητας, που έχει μολύνει ολόκληρο το ανθρώπινο γένος, προέρχεται από αμαρτωλούς προπάτορες – ακριβώς όπως το δηλητηριασμένο νερό ρέει από μια δηλητηριασμένη πηγή. Και εφόσον κάθε άτομο, εκτός από την κλίση προς την αμαρτία που κληρονόμησε από τους προπάτορες, προσθέτει και την προσωπική του πτώση στην αμαρτία, δεν υπάρχει τίποτα περίεργο στο γεγονός ότι η Αγία Γραφή λέει για τον καθένα μας: «Δεν υπάρχει άνθρωπος που θα ζήσει μια μέρα, και δεν θα αμαρτήσει…»[1]. Μόνον ο Κύριος Ιησούς Χριστός είναι απολύτως καθαρός από κάθε αμαρτία. Ακόμη και οι δίκαιοι, οι άγιοι του Θεού, είχαν αμαρτία μέσα τους και, παρόλο που αγωνίστηκαν εναντίον της με την βοήθεια του Θεού, αναγνώρισαν ταπεινά τους εαυτούς τους ως αμαρτωλούς. Έτσι όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως είναι αμαρτωλοί, μολυσμένοι από την αμαρτία.

Η αμαρτία είναι μια πνευματική λέπρα, μια ασθένεια και ένα έλκος που έχει προσβάλλει ολόκληρη την φύση του ανθρώπου, την ψυχή και το σώμα του. Η αμαρτία έχει βλάψει και τις τρεις βασικές ικανότητες ή δυνάμεις της ψυχής: τον νου, το συναίσθημα (καρδιά) και την θέληση. Ο νους του ανθρώπου έχει θολώσει και έχει γίνει επιρρεπής σε λάθη (οι Ρωμαίοι έλεγαν ένα ρητό: «errara humanum est» – το πλανάσθαι εστιν ανθρώπινον), και ο άνθρωπος κάνει συνεχώς λάθη – τόσο στην επιστήμη, όσο και στην φιλοσοφία και στις πρακτικές του δραστηριότητες. Ίσως η καρδιά του ανθρώπου, το κέντρο των εμπειριών και των συναισθημάτων του, του καλού και του κακού, της λύπης και της χαράς, έχει πληγεί περισσότερο από την αμαρτία. Και βλέπουμε ότι η καρδιά μας έχει καλυφθεί με την λάσπη και τη μούχλα της αμαρτίας, έχει χάσει την ικανότητα να αισθάνεται αγνή, πνευματική και χριστιανική. Αντίθετα, έχει γίνει επιρρεπής στις απολαύσεις του αισθησιασμού και των γήινων προσκολλήσεων, έχει μολυνθεί από ματαιοδοξία και, μερικές φορές, χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη αγάπης και καλοσύνης προς τον πλησίον.

Αλλά, φυσικά, περισσότερο η θέλησή μας, ως η ικανότητα να ενεργούμε και να εκτελούμε τις ανθρώπινες προθέσεις, είναι κατεστραμμένη και δεσμευμένη από την αμαρτία. Συγκεκριμένα, ένα άτομο αποδεικνύεται ανίσχυρο στη θέλησή του όπου είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσει την αληθινή χριστιανική καλοσύνη – ακόμα κι αν ήθελε αυτή την καλοσύνη… Σχετικά με αυτή την θλιβερή ανικανότητα της θέλησης λέει ο Απόστολος Παύλος: «Το καλό που θέλω, δεν το κάνω, αλλά το κακό που δεν θέλω, το κάνω»[2]. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο Χριστός ο Σωτήρας μας είπε για τον αμαρτωλό άνθρωπο: «Καθένας που κάνει αμαρτία είναι δούλος της αμαρτίας»[3], αν και – δυστυχώς! – για τον ίδιο τον αμαρτωλό, το να υπηρετεί την αμαρτία του φαίνεται σαν ελευθερία, ενώ τον αγώνα με τα δελεάσματα της αμαρτίας τον θεωρεί σκλαβιά…

Πώς αναπτύσσεται η αμαρτία στην ανθρώπινη ψυχή; Οι Άγιοι Πατέρες, οι θιασώτες του χριστιανικού ασκητισμού και της ευσέβειας, που γνώριζαν την αμαρτωλή ανθρώπινη ψυχή καλύτερα από όλους τους «επιστήμονες» ψυχιάτρους, διακρίνουν τα παρακάτω στάδια – βαθμίδες της αμαρτίας.

Το πρώτο στάδιο της αμαρτίας βρίσκεται στην προσβολή του λογισμού – όταν κάποιος πειρασμός μόλις εμφανίζεται στη συνείδηση ενός ανθρώπου – με μια αμαρτωλή εντύπωση, μια ακάθαρτη σκέψη κ.λπ. Εάν σε αυτό το αρχικό στάδιο ο άνθρωπος απορρίψει αποφασιστικά και αμέσως την αμαρτία, όχι μόνο δεν αμαρτάνει, αλλά και αποφεύγοντας την αμαρτία ωφελεί και δεν ζημιώνει την ψυχή του. Στην προσβολή αυτή είναι πιο εύκολο να νικήσεις την αμαρτία. Εάν όμως δεν απορριφθεί[4], μετατρέπεται αρχικά σε μια σκοτεινή προθυμία και κατόπιν σε μια συνειδητή και ξεκάθαρη επιθυμία για αμαρτία. Εδώ αυτό το πρόσωπο αρχίζει ήδη να κλίνει προς αυτού του είδους την αμαρτία. Αλλά χωρίς έναν ιδιαίτερα δύσκολο αγώνα, μπορεί τελικά να μην υποκύψει στην ανομία και να μην αμαρτήσει, αν καταφύγει στην βοήθεια του Θεού και την καθαρή φωνή της συνείδησής του.

Το δεύτερο στάδιο είναι αυτό της πράξης, όταν ο άνθρωπος έχει πέσει στην αμαρτία. Οι μομφές της συνείδησης ακούγονται δυνατά και καθαρά, προκαλώντας σε ένα πρόσωπο που δεν έχει ακόμη διαφθαρεί, μόνο μια έντονη αηδία για αυτήν την αμαρτία. Η παλιά αυτοπεποίθηση εξαφανίζεται και ο άνθρωπος ταπεινώνεται (πρβλ. τον Απόστολο Πέτρο πριν και μετά την άρνηση). Αλλά και εδώ η νίκη επί της αμαρτίας δεν είναι τόσο δύσκολη, όπως αποδεικνύεται από πολλά παραδείγματα (του ίδιου του Αποστόλου Πέτρου, του Αγίου Προφητάνακτος Δαβίδ και άλλων μετανοημένων αμαρτωλών).

Είναι πιο δύσκολο να καταπολεμήσεις την αμαρτία στο τρίτο στάδιο όταν δηλαδή η αμαρτία, λόγω της συχνής επανάληψης, γίνεται συνήθεια στον άνθρωπο. Μετά την απόκτηση οποιασδήποτε συνήθειας γενικά, οι συνήθεις ενέργειες εκτελούνται από έναν άνθρωπο πολύ εύκολα, σχεδόν ανεπαίσθητα για αυτόν – αυτόματα. Και επομένως, η καταπολέμηση της αμαρτίας, η οποία έχει γίνει συνήθης για αυτόν, είναι πολύ δύσκολη, γιατί του είναι δύσκολο όχι μόνο να ξεπεράσει τον εαυτό του, αλλά και να παρακολουθήσει, να παρατηρήσει την προσέγγιση της αμαρτίας.

Ένα ακόμη πιο επικίνδυνο στάδιο της αμαρτίας είναι η κακία. Σε αυτήν την περίπτωση, η αμαρτία κυριεύει τόσο έναν άνθρωπο που δεσμεύει τη θέλησή του, σαν μαγνήτης. Σε αυτήν την περίπτωση ο άνθρωπος είναι ήδη σχεδόν ανίσχυρος να πολεμήσει με τον εαυτό του και είναι δούλος της αμαρτίας, αν και έχει επίγνωση της βλαβερότητάς της και σε στιγμές φώτισης, ίσως, την μισεί με όλη του την καρδιά (για παράδειγμα, η κακία της μέθης, ο εθισμός στα ναρκωτικά και τα παρόμοια). Εδώ, χωρίς το ιδιαίτερο έλεος και την βοήθεια του Θεού, το άτομο αυτό δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπίσει τον εαυτό του και χρειάζεται τόσο την προσευχή όσο και την πνευματική υποστήριξη των άλλων. Ταυτόχρονα, πρέπει να θυμόμαστε ότι ακόμη και οποιαδήποτε μικρή αμαρτία, για παράδειγμα, η φλυαρία, η αγάπη για τα ρούχα, οι κενές διασκεδάσεις κ.λπ., μπορεί να γίνουν κακία σε έναν άνθρωπο αν τον κυριαρχήσουν πλήρως και γεμίσει με αυτά την ψυχή του.

Η υψηλότερη βαθμίδα αμαρτίας, στην οποία υποδουλώνεται εντελώς ένας άνθρωπος, είναι το πάθος που χαρακτηρίζει έναν αμαρτωλό τύπο. Σε αυτή την κατάσταση, ένα άτομο δεν μπορεί πλέον να μισεί την αμαρτία του, όπως στην κακία (αυτή είναι η διαφορά μεταξύ τους), αλλά υποτάσσεται στην αμαρτία σε όλες τις εμπειρίες, τις πράξεις και τις διαθέσεις του (βλ. τον Πλιούσκιν από το βιβλίο «Νεκρές ψυχές»[5] ή τον Φίοντορ Καραμάζοφ από το βιβλίο «Αδελφοί Καραμάζοφ»[6], όπως επίσης και τον φιλάργυρο Ιούδα τον Ισκαριώτη). Σε μια τέτοια περίπτωση ο άνθρωπος αφήνει απευθείας και  κυριολεκτικά (όπως λέγεται για τον Ιούδα στο Ιερό Ευαγγέλιο[7]) τον Σατανά στην καρδιά του, και σε αυτή την κατάσταση, εκτός από την γεμάτη χάρη προσευχή και την επιρροή της Εκκλησίας, τίποτα δεν θα τον βοηθήσει.

Αλλά υπάρχει ένα άλλο ιδιαίτερο, πιο τρομερό και ολέθριο είδος αμαρτίας. Αυτό είναι το αμάρτημα προς θάνατον. Ένας άνθρωπος που βρίσκεται σε μια κατάσταση τέτοιας αμαρτίας δεν θα βοηθηθεί ούτε με την προσευχή της Εκκλησίας! Αυτό δηλώνεται ρητά από τον Απόστολο Ιωάννη τον Θεολόγο[8], όταν ενώ μας προτρέπει να προσευχόμαστε για έναν αμαρτωλό αδελφό, επισημαίνει ευθέως τη ματαιότητα της προσευχής για έναν ασυγχώρητο αμαρτωλό[9]…

Ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός λέει ότι αυτή την αμαρτία – η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος – δεν θα αφεθεί, δεν θα συγχωρηθεί στους ανθρώπους ούτε σε αυτή την ζωή ούτε στο μέλλον. Πρόφερε αυτά τα τρομερά λόγια εναντίον των Φαρισαίων, οι οποίοι είδαν καθαρά ότι κάνει τα πάντα σύμφωνα με το θέλημα του Θεού και με τη δύναμη του Θεού – και, ωστόσο, διέστρεψαν παντελώς την αλήθεια, ισχυριζόμενοι συκοφαντικά ότι ενήργησε δήθεν με τη δύναμη ενός κακού, ακάθαρτου πνεύματος. Απωλέσθηκαν στη βλασφημία τους και το παράδειγμά τους είναι διδακτικό και τρομακτικό για όλους εκείνους που αμαρτάνουν με ένα τέτοιο θανάσιμο αμάρτημα – την επίμονη και συνειδητή αντίθεση στην αδιαμφισβήτητη αλήθεια, και επομένως την βλασφημία κατά του Πνεύματος της Αλήθειας – του Αγίου Πνεύματος του Θεού… Σημειωτέον ότι ακόμη και η βλασφημία εναντίον του ίδιου του Κυρίου Ιησού Χριστού μπορεί να συγχωρεθεί σε έναν άνθρωπο (σύμφωνα με τα λόγια Του), γιατί μπορεί να γίνει από άγνοια ή από προσωρινή τύφλωση. Η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος μπορεί, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Μεγάλου Αθανασίου, να συγχωρεθεί μόνον όταν κάποιος την σταματήσει μετανοημένος, αλλά – αλίμονο – αυτό συνήθως δεν συμβαίνει, γιατί η ίδια η φύση της αμαρτίας αυτής είναι τέτοια, που καθιστά σχεδόν αδύνατο για έναν άνθρωπο να επιστρέψει στην αλήθεια. Ένας τυφλός μπορεί να δει και να αγαπήσει την αλήθεια που του έχει αποκαλυφθεί, ένα πρόσωπο που έχει μολυνθεί από κακίες και πάθη μπορεί να πλυθεί με τη μετάνοια και να γίνει ομολογητής της αλήθειας – αλλά ποιός και τί μπορεί να αλλάξει τον βλάσφημο που ενώ είδε και γνώρισε την αλήθεια, την αρνήθηκε και την μίσησε πεισματικά; Αυτή η τρομερή κατάσταση μοιάζει με την κατάσταση του διαβόλου, που παρόλο ότι πιστεύει στον Θεό και τρέμει, κι όμως Τον μισεί, Τον βλασφημεί και Του αντιτίθεται…

Όταν ένας πειρασμός, ο πειρασμός της αμαρτίας, εμφανίζεται ενώπιον ενός ανθρώπου, αυτός ο πειρασμός προέρχεται συνήθως από τρεις πηγές: από τη σάρκα του ανθρώπου, από τον κόσμο και από τον διάβολο.

Όσον αφορά την ανθρώπινη σάρκα, είναι απολύτως βέβαιο ότι από πολλές απόψεις είναι μια φωλιά, μια πηγή ανήθικων διαθέσεων, επιδιώξεων και κλίσεων. Το προπατορικό αμάρτημα είναι η θλιβερή κοινή μας τάση προς την αμαρτία. Η κληρονομιά από τις αμαρτίες των προγόνων μας και οι προσωπικές μας αμαρτωλές πτώσεις – όλα αυτά, συνοψιζόμενα και αλληλοενισχυόμενα, δημιουργούν στη σάρκα μας μια πηγή πειρασμών, αμαρτωλών διαθέσεων και πράξεων.

Ακόμα πιο συχνά, πηγή του πειρασμού για εμάς είναι ο κόσμος γύρω μας, ο οποίος σύμφωνα με τη λόγια του Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου «ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται»[10], και η φιλία με τον οποίο, σύμφωνα με άλλον Απόστολο, είναι έχθρα με τον Θεό[11]. Το περιβάλλον, οι άνθρωποι γύρω μάς αποπλανούν (ιδιαίτερα οι έχοντες σκοπιμότητα, συνειδητοί αποπλανητές και διαφθορείς της νεολαίας, για τους οποίους ο Κύριος είπε «ὃς δ᾿ ἂν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης»[12]). Τα εξωτερικά αγαθά, ο πλούτος, η άνεση, οι ανήθικοι χοροί, η βρώμικη λογοτεχνία, τα ξεδιάντροπα «ρούχα» κ.λπ., που είναι δελεαστικά – όλα αυτά, φυσικά, είναι μια ακάθαρτη πηγή αμαρτίας και πειρασμού…

Αλλά η κύρια και ριζική πηγή της αμαρτίας είναι, βέβαια, ο διάβολος – αυτός για τον οποίον ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος είπε: «Ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν ἐκ τοῦ διαβόλου ἐστίν, ὅτι ἀπ᾿ ἀρχῆς ὁ διάβολος ἁμαρτάνει»[13]. Πολεμώντας τον Θεό και την αλήθεια Του, ο διάβολος αγωνίζεται επίσης και με τους ανθρώπους, πασχίζοντας να καταστρέψει τον καθένα μας. Ιδιαίτερα, προφανώς, με κακότητα και άμεσα/προσωπικά, πολέμησε τους αγίους (τόλμησε να βάλει σε πειρασμό ακόμη και τον ίδιο τον Κύριο Ιησού Χριστό), όπως βλέπουμε στο Ευαγγέλιο και στους βίους των αγίων. Ο Κύριος μας προφυλάσσει – ως ασταθείς και αδύναμους – με τη δύναμή Του από εκείνους τους σκληρούς πειρασμούς στους οποίους υποβλήθηκαν οι ισχυροί κατά πνεύμα άγιοι του Θεού από τον διάβολο.

Ωστόσο ο διάβολος, δεν μας αφήνει σε ησυχία, ενεργώντας μέσα από τους πειρασμούς του κόσμου και της σάρκας, κάνοντάς τους πιο δυνατούς και πιο δελεαστικούς, και επίσης δελεάζοντάς μας με κάθε είδους αμαρτωλές σκέψεις. Τα τελευταία χρόνια η κακή επιρροή του, μεταξύ άλλων, είναι ιδιαίτερα εμφανής στην επιδημία διαφόρων ειδών αυτοκτονιών. Εύλογα λοιπόν ο Απόστολος Πέτρος συγκρίνει τον διάβολο με ένα λιοντάρι που βρυχάται και περπατά γύρω μας «ζητῶν τίνα καταπίῃ»[14]… 

(συνεχίζεται)

---

[1] «Ὅτι οὐκ ἔσται ἄνθρωπος, ὃς οὐχ ἁμαρτήσεται» (Γ΄ Βασ. η΄ 46 και Β΄Παραλ. ϛ΄ 36). «Ὅτι ἄνθρωπος οὐκ ἔστι δίκαιος ἐν τῇ γῇ, ὅς ποιήσει ἀγαθὸν καὶ οὐχ ἁμαρτήσεται» (Εκκλ. ζ΄ 20).

[2] «Οὐ γὰρ ὃ θέλω ποιῶ ἀγαθόν, ἀλλ᾿ ὃ οὐ θέλω κακὸν τοῦτο πράσσω» (Ρωμ. ζ΄ 19).

[3] «Πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν δοῦλός ἐστι τῆς ἁμαρτίας» (Ιω. η΄ 34).

[4] Υπάρξει δηλαδή συγκατάθεση στον λογισμό.

[5] Μυθιστόρημα του Νικολάι Γκόγκολ (1809-1852), ένα από τα αριστουργήματα της ρωσικής λογοτεχνίας.

[6] Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του Φίοντορ Ντοστογιέφκσι.

[7] «Εἰσῆλθε δὲ ὁ σατανᾶς εἰς Ἰούδαν τὸν ἐπικαλούμενον Ἰσκαριώτην» (Λουκ. κβ΄ 3). 

[8] «Ἐάν τις ἴδῃ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ ἁμαρτάνοντα ἁμαρτίαν μὴ πρὸς θάνατον, αἰτήσει, καὶ δώσει αὐτῷ ζωήν, τοῖς ἁμαρτάνουσι μὴ πρὸς θάνατον. ἔστιν ἁμαρτία πρὸς θάνατον· οὐ περὶ ἐκείνης λέγω ἵνα ἐρωτήσῃ» (Α’ Ιω. ε΄ 16).

[9] Σ.τ.Μ. Η αμαρτία που δεν συγχωρείται, κατά τους λόγους του Κυρίου μας, είναι η βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, εάν βεβαίως δεν υπάρξει μετάνοια. «Ὃς δ᾿ ἂν εἴπῃ κατὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου, οὐκ ἀφεθήσεται αὐτῷ οὔτε ἐν τῷ νῦν αἰῶνι οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι» (Ματθ. ιβ΄ 32) και «Ὃς δ᾿ ἂν βλασφημήσῃ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, οὐκ ἔχει ἄφεσιν εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλ᾿ ἔνοχός ἐστιν αἰωνίου κρίσεως» (Μαρκ. γ΄ 29).

[10] Α΄ Ιω. ε΄ 19.

[11] «Ἡ φιλία τοῦ κόσμου ἔχθρα τοῦ Θεοῦ ἐστιν; ὃς ἂν οὖν βουληθῇ φίλος εἶναι τοῦ κόσμου, ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καθίσταται» (Ιακ. δ΄ 4).

[12] Ματθ. ιη΄ 6.

[13] Α΄ Ιω. γ΄ 8.

[14] Α΄ Πετρ. ε΄ 8.

Πηγή

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ (Μέρος 1ο)

 ΑΓΙΟΥ ΦΙΛΑΡΕΤΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΚΗΣ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ (+1985)

Το βιβλίο αυτό[1] του μεγάλου Ομολογητού Αγίου των εσχάτων χρόνων, Φιλαρέτου Βοσνεσένσκι, Μητροπολίτου Νέας Υόρκης της Εκκλησίας της Ρωσικής Διασποράς, βασίζεται  σε διαλέξεις για την ηθική θεολογία, τις οποίες συνέταξε ο Άγιος ως Ηγούμενος το 1936, μετά την αποφοίτησή του από τα Ποιμαντικά Μαθήματα του Αγίου Βλαδιμήρου στο Χαρμπίν το 1931. Ο Άγιος σημειώνει ότι για τη συγγραφή του χρησιμοποιήθηκε ως βάση το βιβλίο του πατέρα του, Πρωτοπρεσβυτέρου Νικολάου (μετέπειτα Μεγαλόσχημου Αρχιεπισκόπου Δημητρίου) με τίτλο «Χριστιανική Ζωή» (Χαρμπίν, 1925).

Μέρος 1ο. Ηθικός νόμος

Οι πράξεις είναι ηθικές και ανήθικες. Συνείδηση· οι τρεις λειτουργίες της.

Προϋποθέσεις ηθικού καταλογισμού. Το έμφυτο του ηθικού νόμου.

Σε ολόκληρο τον κόσμο, από όλα τα πλάσματα που τον κατοικούν, μόνο ο άνθρωπος έχει την έννοια της ηθικής. Όλοι γνωρίζουν ότι οι ανθρώπινες πράξεις είναι είτε καλές είτε κακές, είτε ευγενικές είτε μοχθηρές, ηθικά θετικές ή ηθικά αρνητικές (ανήθικες). Και με αυτές τις έννοιες της ηθικής, ο άνθρωπος διαφέρει αμέτρητα από όλα τα ζώα. Τα ζώα ενεργούν όπως είναι φυσικό να ενεργούν ή όπως συνηθίζουν, για παράδειγμα, με την εκπαίδευση. Αλλά δεν έχουν καμία έννοια ηθικής ή ανηθικότητας, και ως εκ τούτου οι ενέργειές τους δεν μπορούν να εξεταστούν από την άποψη της έννοιας της ηθικής.

Πώς μπορεί κανείς να διακρίνει το ηθικά καλό από το ηθικά κακό; Αυτή η διάκριση γίνεται σύμφωνα με έναν ειδικό ηθικό νόμο που δόθηκε σε εμάς, τους ανθρώπους, από τον Θεό. Και αυτός ο ηθικός νόμος, τούτη η φωνή του Θεού στην ανθρώπινη ψυχή, την οποία αισθανόμαστε μέσα μας, ονομάζεται συνείδηση. Αυτή η συνείδηση είναι η βάση της καθολικής ηθικής. Ένα πρόσωπο που δεν άκουσε ποτέ τη συνείδησή του και την αποκοίμισε, πνίγοντας τη φωνή της με τα ψέματα και το σκοτάδι της επίμονης αμαρτίας, συχνά αποκαλείται ασυνείδητος. Ο Λόγος του Θεού αποκαλεί τέτοιους επίμονους αμαρτωλούς ως ανθρώπους με καυτηριασμένη την συνείδησή τους (Α’ Τιμ. δ΄ 2 ). Η ψυχική τους κατάσταση είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και μπορεί να είναι καταστροφική για την ψυχή.

Όταν κάποιος ακούει τη φωνή της συνείδησής του, βλέπει ότι αυτή η συνείδηση μιλά μέσα του, πρώτα απ’ όλα, ως κριτής, αυστηρός και αδέκαστος, αξιολογώντας όλες τις πράξεις και τις εμπειρίες ενός ανθρώπου. Και συμβαίνει συχνά μια οποιαδήποτε δεδομένη πράξη ενός ανθρώπου, η οποία είναι ευεργετική για ένα άτομο ή έχει προκαλέσει την έγκριση άλλων ανθρώπων, να αποδοκιμάζεται στα βάθη της ψυχής αυτού του ανθρώπου από τη συνείδησή του, της οποίας η φωνή του λέει: «αυτό δεν είναι καλό, αυτό είναι αμαρτία…».

Σε στενή σχέση με αυτό, η συνείδηση στην ανθρώπινη ψυχή λειτουργεί ως νομοθέτης. Όλες εκείνες οι ηθικές απαιτήσεις που στέκονται μπροστά στην ψυχή ενός ανθρώπου με όλες τις συνειδητές του πράξεις (παραδείγματος χάριν: να πράττεις το καλό, να είσαι ειλικρινής, να μη κλέβεις κ.λπ.) είναι ακριβώς οι κανόνες, οι απαιτήσεις και οι νόμοι αυτής της συνείδησης. Και η φωνή της μάς διδάσκει τί να κάνουμε και πώς να μην ενεργούμε. Τέλος, η συνείδηση εξακολουθεί να ενεργεί σε έναν άνθρωπο ως πάροχος ανταμοιβής. Αυτό συμβαίνει όταν, έχοντας ενεργήσει καλά, βιώνουμε γαλήνη και ηρεμία στην ψυχή και αντίστροφα, αφού διαπράξουμε μια αμαρτία, βιώνουμε μομφή και έλεγχο της συνείδησης. Αυτές οι μομφές της συνείδησης μερικές φορές μετατρέπονται σε τρομερή ψυχική οδύνη και αγωνία και είναι δυνατόν να φέρουν ένα πρόσωπο σε απόγνωση ή σε απώλεια της ψυχικής του γαλήνης, εάν δεν αποκαταστήσει την ειρήνη και την ηρεμία στη συνείδησή του, μέσω βαθιάς και ειλικρινούς μετάνοιας… (βλ. τον μονόλογο του άθλιου ιππότη στο «Μπόρις Γκοντούνοφ» του Πούσκιν, καθώς και το «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι[2]).

Είναι αυτονόητο ότι ένα πρόσωπο φέρει ηθική ευθύνη μόνο για εκείνες τις ενέργειες που εκτελεί, πρώτον, σε συνειδητή κατάσταση και, δεύτερον, ενεργώντας ελεύθερα κατά την διάπραξη αυτών των πράξεων. Μόνο τότε εφαρμόζεται ηθικός καταλογισμός σε αυτές τις πράξεις και μόνο τότε, όπως λέγεται, καταλογίζεται σε ένα πρόσωπο ενοχή, έπαινος ή καταδίκη. Αντίθετα, τα πρόσωπα που δεν έχουν επίγνωση της φύσης των πράξεών τους (όπως τα νήπια που στερούνται λογικής κ.λπ.) ή όσοι εξαναγκάζονται να τις διαπράξουν παρά τη θέλησή τους, θεωρούνται ακαταλόγιστοι, και δεν ευθύνονται για τις ενέργειες αυτές. Στην εποχή των διωγμών του Χριστιανισμού, οι ειδωλολάτρες βασανιστές έβαζαν θυμίαμα στο χέρι των Μαρτύρων και το κρατούσαν πάνω από τη φωτιά του φλεγόμενου βωμού τους. Οι βασανιστές υπολόγιζαν ότι ο Μάρτυρας δεν θα άντεχε στη φωτιά, θα κουνούσε τα δάχτυλά του (ή θα τραβούσε το χέρι του) και το λιβάνι θα έπεφτε στη φωτιά. Είναι αλήθεια ότι συνήθως οι Ομολογητές της Πίστης ήταν τόσο σταθεροί στο πνεύμα που προτιμούσαν να κάψουν τα δάχτυλά τους, παρά να ρίξουν το θυμίαμα. Αλλά και να το έριχναν, ποιος θα μπορούσε να πει ότι θυσίασαν σε ένα είδωλο;

Είναι αυτονόητο ότι οι μεθυσμένοι δεν μπορούν να θεωρηθούν τρελοί, γιατί άρχισαν να πίνουν σε φυσιολογική και νηφάλια κατάσταση, γνωρίζοντας πολύ καλά τις συνέπειες της μέθης. Επομένως, σε ορισμένες πολιτείες της Βόρειας Ευρώπης, ένα άτομο για τη διάπραξη ενός εγκλήματος σε κατάσταση μέθης τιμωρείται διπλά: πρώτον, για τη μέθη και, δεύτερον, για το ίδιο το έγκλημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ηθικός νόμος πρέπει να αναγνωρίζεται ως έμφυτος στους ανθρώπους, δηλαδή ενσωματωμένος στην ίδια τη φύση του ανθρώπου. Αυτό αποδεικνύεται από την αναμφισβήτητη καθολικότητα των εννοιών της ηθικής στην ανθρωπότητα. Φυσικά, μόνο η ίδια η ηθική ανάγκη, ένα είδος ηθικού ενστίκτου, μπορεί να αναγνωριστεί ως έμφυτη, αλλά όχι γενικές και σαφείς ηθικές έννοιες και ιδέες. Τέτοιες σαφείς ηθικές έννοιες και ιδέες αναπτύσσονται σε έναν άνθρωπο εν μέρει μέσω της ανατροφής και της επιρροής των προηγούμενων γενεών, αλλά κυρίως με βάση το θρησκευτικό συναίσθημα. Ως εκ τούτου, οι αγενείς ειδωλολάτρες έχουν κατώτερα, σκληρότερα και χειρότερα ηθικά πρότυπα από εμάς τους Χριστιανούς, που γνωρίζουμε και πιστεύουμε στον Αληθινό Θεό, Αυτόν που φύτευσε τον ηθικό νόμο στην ανθρώπινη ψυχή και μέσω αυτού του νόμου διέπει όλη την ζωή και την δραστηριότητα του ανθρώπου.

(συνεχίζεται)

---

[1] Πρωτότυπος τίτλος: «Конспект по нравственному богословию».
[2] Ο Αλεξάντερ Πούσκιν (1799-1937) και ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι (1821-1881) θεωρούνται κορυφαίοι εκπρόσωποι της ρωσικής, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

Πηγή

ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΝΑΒΑΠΤΙΣΤΩΝ

 Ο ΑΝΑΒΑΠΤΙΣΜΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΔΕΝ ΜΑΡΤΥΡΕΙΤΑΙ ΠΑΤΕΡΙΚΩΣ, 

ΟΥΤΕ ΕΞΑΛΕΙΦΕΙ ΤΑ ΚΩΛΥΜΑΤΑ ΙΕΡΩΣΥΝΗΣ!

 

"Αυτός που βαπτίζεται για δεύτερη φορά, 

ξανασταυρώνει τον Χριστό" (Ι. Χρυσόστομος)

"Το δεύτερο βάπτισμα διώχνει την Χάρη από το πρώτο" 

(Επίσκοπος Σηάτλ Νεκτάριος Κόντσεβιτς)

Με απέραντη θλίψη και φρίκη έχουμε διαπιστώσει ότι τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μεγάλη αύξηση των περιπτώσεων όπου απλοί ορθόδοξοι πιστοί προερχόμενοι, είτε εκ της νεοημερολογιτικής Εκκλησίας της Ελλάδος κυρίως, είτε εξ άλλων επισήμων Τοπικών Εκκλησιών, έχουν βαπτιστεί ξανά από φερόμενους ως "Γνησίους Ορθοδόξους" κληρικούς.

Οι τελευταίοι, προς επίρρωση του Αναβαπτισμού, επικαλούνται ως επιχείρημα την, δήθεν καινοφανή, παραχάραξη του ορθού τύπου του Βαπτίσματος.

Η Αληθινή Ορθοδοξία όμως διαχρονικά πιστεύει και ομολογεί "ἒν (δηλαδή ένα) βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἀμαρτιῶν" και απορρίπτει τον Αναβαπτισμό, επί ποινή καθαιρέσεως! Όλοι λοιπόν όσοι αναβαπτίζουν είναι καθαιρετέοι και οφείλουμε να διακόπτουμε την κοινωνία μαζί τους (με αυτούς προσωπικά, όχι με ολόκληρη την Εκκλησία). 

Διότι διδάσκουν οι Άγιοι Απόστολοι:

"Ἐπίσκοπος, ἢ πρεσβύτερος, τὸν κατὰ ἀλήθειαν ἔχοντα βάπτισμα ἐὰν ἄνωθεν βαπτίσῃ ἢ τὸν μεμολυσμένον παρὰ τῶν ἀσεβῶν ἐὰν μὴ βαπτίσῃ, καθαιρείσθω, ὡς γελῶν τὸν σταυρὸν καὶ τὸν τοῦ Κυρίου θάνατον, καὶ μὴ διακρίνων ἱερέας ψευδοϊερέων" (ΜΖ΄ Αποστολικός Κανόνας).

Το ποιο είναι το "κατά αλήθειαν βάπτισμα", το αναφέρει ρητά ο ιερός ερμηνευτής Βαλσαμών: "Κατὰ ἀλήθειαν βαπτίζεταί τις, ὅταν κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου φωνὴν ἅπαξ βαπτισθῇ εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Εἴ τις γοῦν ἐπίσκοπος, ἢ πρεσβύτερος, τὸν οὕτω βαπτισθέντα ὡς ἐξ ὑπαρχῆς ἀμερίμνως ἀναβαπτίσῃ, καθαιρεθήσεται" (P.G. 137, 132).

Θα ρωτήσει  όμως κάποιος: Τί γίνεται στην περίπτωση που ναι μεν υπάρχει η επίκληση της Αγίας Τριάδος αλλά είτε δεν υπάρχει αρκετό νερό για να γίνουν πλήρεις καταδύσεις, είτε οι καταδύσεις καταργούνται εντελώς και γίνεται μόνο επίχυση (με το χέρι ή με κανάτα) ή ακόμη και ράντισμα; 

Αρχικά πρέπει να ειπωθεί πως αυτό το ζήτημα δεν είναι κάτι το καινούριο, όπως διαδίδουν ψευδώς οι Υδρολάτρες Αναβαπτιστές, αλλά υφίσταται δυστυχώς εδώ και αιώνες. Ήδη πολλοί κληρικοί, κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας,  δεν πρόσεχαν να γίνεται σωστά ο τύπος του Μυστηρίου αναγκάζοντας τους Πατέρες να τους επιπλήττουν. Ο Άγιος Νικόδημος έγραφε χαρακτηριστικά: «πρέπει καὶ ἡμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι νὰ προσέχωμεν καλῶς εἰς τὸ ἰδικόν μας (σ. Βάπτισμα), νὰ μὴ γίνεται μέσα εἰς λεκάνας καὶ σκαφίδια, μέσα εἰς τὰ ὁποῖα, μόλις ὀλίγον τι μέρος τῶν ποδών τῶν βαπτιζομένων παιδίων βουτᾶται» (Πηδάλιον, Υποσημείωση στον Ν΄ Κανόνα των Αγίων Αποστόλων). Ομοίως και ο Άγιος Κοσμάς δίδασκε: «Ἅγιοι ἱερεῖς, πρέπει νὰ ἔχετε κολυμβήθρας μεγάλας εἰς τὰς ἐκκλησίας, ἕως ὁποὺ νὰ χώνεται ὅλον τὸ παιδίον μέσα, νὰ κολυμβᾶ ὁποὺ νὰ μὴν μείνη ἴσα μὲ τοῦ ψύλλου τὸ μάτι ἄβρεχο, διατὶ καὶ ἐκεῖ προχωρεῖ ὁ διάβολος καὶ διὰ τοῦτο τὰ παιδιά σας σεληνιάζονται, δαιμονίζονται, ἔχουν φόβον, γίνονται κακορρίζικα, διατὶ δὲν εἶνε καλὰ βαπτισμένα» (Διδαχή Ζ΄). Την ίδια περίοδο ο Πατριάρχης Καλλίνικος ο Ε΄ σε επιστολή του προς τον Σέρβο Μητροπολίτη Ουζίτζης  επισημαίνει τα σφάλματα των ιερέων της περιοχής στο Μυστήριο του Βαπτίσματος, οι οποίοι δεν μεταχειρίζονται κολυμβήθρες «ἀλλ’ ἐν πίνακι μόνον βάλλοντες ὕδωρ ἀναγινώσκουσιν ἐπ’ αὐτῷ τὰς εὐχὰς καὶ, κρατοῦντος τοῦ ἀναδόχου τὸ βρέφος, ἐπιχέουσιν ἐπ’ αὐτὸ τὸ ὕδωρ, καὶ φωνοῦντες το ”βαπτίζεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ” κλπ. τὸ ὁποῖον ἐπίχυσις λατινική εἶναι μᾶλλον, ἢ βάπτισμα»  και συστήνει να «ἐπιτελῆται ἀπαραλλάκτως κατὰ τὴν ἐν τῷ Εὐχολογίῳ τῷ αὐτῷ κανονικὴν διατύπωσιν, βαπτιζομένων τῶν βρεφῶν μέσα εἰς ἱερὰν κολυμβήθραν» (Καλλινίκου Δελικάνη, Πατριαρχικών Εγγράφων, τόμος γ΄, Κωνσταντινούπολη 1905, σ. 711). Όμως παρά τις παραπάνω ορθές συστάσεις πουθενά δεν αναφέρεται για αυτές τις περιπτώσεις επανάληψη του Μυστηρίου, δηλαδή Αναβαπτισμός, ο οποίος, όπως ειπώθηκε, είναι ενάντια στην Πίστη της Ορθοδόξου Εκκλησίας και τιμωρείται αυστηρότατα.

Ακόμη και η Συνοδική Εγκύκλιος του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Αγαθαγγέλου (την οποία συνυπογράφει και ο τότε Πατριάρχης Ιεροσολύμων) το 1829, στην οποία κατακρίνεται ο συνηθισμένος για πολλούς έως και σήμερα τύπος του Βαπτίσματος (κατάδυση μέχρι τη μέση του σώματος και επίχυση με το χέρι του κληρικού στο άνω μέρος του σώματος του βαπτιζομένου) δεν προβλέπει επανάληψη του Μυστηρίου (Αναβαπτισμός), αλλά τιμωρία του παραβάτη κληρικού (βλ. Mansi 40, 140-144). Άλλωστε ο εσφαλμένος αυτός τύπος μαρτυρείται από τον ΙΣΤ΄ αιώνα τουλάχιστον (βλ. Ευχολόγιον Goar, υποσ. 24 στην Ακολουθία του Βαπτίσματος) και αν ζητήσει κανείς την απόλυτη ακρίβεια τότε ίσως η μεγάλη πλειοψηφία των Ορθοδόξων είναι "αβάπτιστοι" (κατά την λογική των Υδρολατρών Αναβαπτιστών) ήδη από αιώνων!

Μαρτυρίες Βαπτίσματος στην Ορθόδοξη Εκκλησία χωρίς τον απολύτως ορθό τύπο, από τον ΙΣΤ΄ και τον ΙΘ΄αιώνα!

Παρά λοιπόν τις αυστηρές συστάσεις, το Βάπτισμα, δεν επαναλαμβάνεται, έστω και αν δεν υπάρχει αρκετό νερό, διότι αυτό είναι βλασφημία στην παντοδυναμία του Θεού. Διότι πως, από τη μία, ομολογείται πως η Θεία Χάρη τα ασθενή θεραπεύει και τα ελλείποντα αναπληρώνει (βλ. Ευχολόγιον) όταν, από την άλλη, θα σκεφτεί κανείς ότι αδυνατεί να αναπληρώσει την έλλειψη της ποσότητας νερού που υπολείπεται; 

Περιττό δε να πούμε ότι ελλοχεύει και ο κίνδυνος να πέσουμε, εκτός από την υδρολατρεία βεβαίως, και σε σχολαστικισμό, αν θεωρήσουμε ότι το Βάπτισμα δεν υφίσταται αν έμεινε ένα σημείο του σώματος έξω από το νερό...

Ακόμη λοιπόν και σε τέτοιες περιπτώσεις μόνο επιχύσεως ή ραντίσματος,  όταν βεβαίως το Μυστήριο επιτελείται εξ ονόματος της Εκκλησίας και εντός των κόλπων Αυτής, έστω και από ακρίτους ("ανεξελέγκτους", όπως τους αποκαλούν οι Πατέρες), δηλαδή μη καταδικασμένους/αναθεματισμένους κληρικούς, παρά το γεγονός ότι απειλούνται αυστηρά με επιτίμιο οι παραβάτες κληρικοί ως καταφρονητές των Κανόνων και της Παραδόσεως, δεν μαρτυρείται επανάληψη του Μυστηρίου. 

Επιπτώσεις δηλαδή, στην περίπτωση Βαπτίσματος με επίχυση ή ράντισμα, δεν υπάρχουν ως προς το κύρος του Μυστηρίου, αλλά ως προς τον κληρικό που το τελεί. Αυτός καθαιρείται, αλλά το Μυστήριο αναγνωρίζεται, πόσο μάλλον όταν ο τοιουτοτρόπως βαπτισθείς έχει επισυναφθεί στην Εκκλησία και μετέχει επί σειρά ετών στα Μυστήριά της! Μια απόδειξη του ότι δεν είναι η έλλειψη των τριών πλήρων καταδύσεων ικανή να ακυρώσει το Βάπτισμα της Εκκλησίας είναι ο ΜΖ΄ Κανόνας της Λαοδικείας ("Ὅτι δεῖ τοὺς ἐν νόσῳ παραλαμβάνοντας τὸ φώτισμα, καὶ εἶτα ἀναστάντας ἐκμανθάνειν τὴν πίστιν καὶ γινώσκειν, ὅτι θείας δωρεᾶς κατηξιώθησαν"), ο οποίος αναφερόμενος στο Βάπτισμα των κλινικών (με επίχυση ή ράντισμα), γράφει πως αν επιζήσει ο ασθενής απλά πρέπει να μάθει καλά τα της Πίστεως και όχι ότι πρέπει να ξαναβαπτισθεί! Αν ήταν απαραίτητο για το κύρος του Μυστηρίου οι τρεις πλήρεις καταδύσεις ο Κανόνας αυτός θα έλεγε ρητώς ότι πρέπει να γίνουν οι τρεις καταδύσεις, που δεν έγιναν. Αντιθέτως ξεκάθαρα ο ιερός ερμηνευτής Βαλσαμών γράφει πως ο βαπτισθείς τοιουτοτρόπως "ἐκ δευτέρου οὐ βαπτισθήσεται".

***

Το φρικτότερο όμως και λίαν θλιβερότερο αποτέλεσμα της τακτικής των "Γνησίων" Αναβαπτιστών είναι πως προβαίνοντας στο έγκλημα του Αναβαπτισμού, θεωρούν ότι δι' αυτού οι αναβαπτισθέντες άρρενες καθίστανται τάχα άξιοι προς Ιερωσύνη! Και έπειτα προβαίνουν σε χειροτονία αυτών, προσθέτοντας στο πρώτο έγκλημα του Αναβαπτισμού, ένα ακόμη χειρότερο, αυτό της ανάξιας Ιερωσύνης, η οποία έχει φοβερές επιπτώσεις σε ολόκληρη την Εκκλησία μας και ελκύει την οργή του Θεού. 

Διότι (και με πρόφαση την έλλειψη Ιερέων) έχουν εφεύρει αυτήν την δαιμονική τακτική, αδιαφορώντας για την αντίφαση να θεωρούν μεν τους υπό Παλαιοημερολογιτών βαπτισθέντες, οι οποίοι όμως έχουν πέσει σε αμαρτήματα κωλυτικά της Ιερωσύνης ως αναξίους αυτής (και πολύ σωστά!), αντιθέτως όμως να θεωρούν τους υπό Νεοημερολογιτών (και των άλλων Εκκλησιών, π.χ. Σλαβικών) βαπτισθέντες, που και αυτοί έχουν πέσει σε αμαρτήματα κωλυτικά της Ιερωσύνης, ως αξίους αυτής τάχα, διά του Αναβαπτισμού!

***

Συμπερασματικώς, πρέπει να απορρίπτουμε ως αιρετικούς όσους επιμένουν να διδάσκουν με πεισμονή και να επιβάλλουν τον Αναβαπτισμό, επειδή δημιουργούν με την πρακτική τους πολλά σκάνδαλα στην Εκκλησία, είτε εμποδίζοντας τις ψυχές να προσέλθουν σε αυτήν, είτε γεμίζοντας τα θυσιαστήρια με αναξίους κληρικούς.

Όμως οι απλοϊκοί πιστοί οι οποίοι παρασυρόμενοι προέβησαν στο φρικτό έγκλημα του Αναβαπτισμού, ας μη αποθαρρύνονται.  Διότι ο Κύριος είναι φιλεύσπλαχνος και θα συγχωρήσει την αμαρτία τους, εάν μετανοήσουν και απομακρυνθούν πάραυτα από τέτοιους κακόδοξους πνευματικούς και αρχιερείς για να μη συναπωλεσθούν μαζί τους, εφόσον βεβαίως και οι τελευταίοι δεν μετανοήσουν, το οποίο είναι ευχής έργον.

Νικόλαος Μάννης

Πηγή

ΜΗΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ 2022 (τοῦ Μητροπολίτου Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας κ. Χρυσοστόμου)

Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

   Χριστὸς Ἀνέστη!

   Σήμερα, ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ μὲ ἕναν ξεχωριστὸ τρόπο τὴν μνήμη τῶν ἀνδρῶν, οἱ ὁποῖοι συνέβαλαν στὴν θεόσωμη ταφὴ τοῦ Κυρίου, καὶ τῶν γυναικῶν οἱ ὁποῖες, σύμφωνα μὲ τὸ ἔθιμο τῶν Ἰουδαίων, ἔσπευσαν νὰ ἀλείψουν τὸ ζωοποιὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ μὲ μύρα, γιὰ αὐτὸ καὶ ὀνομάσθηκαν Μυροφόρες. Τὰ πρόσωπα αὐτὰ ὑπηρέτησαν τὸν Χριστὸ μὲ θυσιαστικὸ πνεῦμα, γιὰ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία εὐγνωμονοῦσα, ἀφιερώνει τὴν τρίτη Κυριακὴ ἀπὸ τὸ Πάσχα σὲ αὐτά.

   Οἱ μὲν Ἅγιοι κηδευτές, ὁ Ἰωσὴφ καὶ ὁ Νικόδημος, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἦταν κρυφοὶ Μαθητὲς τοῦ Κυρίου καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν εἶχαν τὴν εὐκαιρία τῆς συνεχοῦς συναναστροφῆς μαζί Του, ἐντούτοις εἶχαν καταλάβει καρδιακὰ ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν μαθητὴ ἐκεῖνο, ὁ ὁποῖος καὶ εὐεργετήθηκε καὶ τοῦ ἀποστολικοῦ ἀξιώματος ἀξιώθηκε καὶ θαύματα εἶδε ἀπὸ τὸν Ἰησοῦ, συναναστρεφόμενος καθημερινὰ μαζί Του, μὰ «οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι». Δὲν ἤθελε νὰ καταλάβει ὅτι ὁ Διδάσκαλός Του ἦταν ὁ Θεός. Πρόκειται γιὰ τὸν Ἰούδα, τὰ πάθη τοῦ ὁποίου, ἡ καχυποψία, ἡ φιλαργυρία, ὁ φθόνος, ἡ δολιότητα τὸν ὁδήγησαν ὄχι μόνο στὴν Σταύρωση τοῦ Θεανθρώπου, ἀλλὰ καὶ σὲ αὐτὴν τὴν τραγικὴ αὐτοκτονία. Οἱ ἄδολοι, ὅμως, Μαθητὲς Ἰωσὴφ καὶ Νικόδημος, εἶχαν προσεγγίσει τὸν Χριστό μας ὄχι ὡς Ἰοῦδες, ἀλλὰ μὲ ἀγνότητα, μὲ ἀγάπη πρὸς Ἐκεῖνον ποὺ μέχρι τότε ὁμοιός Του δὲν εἶχε βρεθεῖ. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ παρέμειναν κοντά Του μέχρι τὸ Σταυρικὸ τέλος, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὸ τέλος, τὸ ὁποῖο, κατὸπιν, ἀποτέλεσε τὴν ἀρχὴ τῆς δικῆς μας ζωῆς. Βλέποντας τὸ μέγεθος τῆς Θυσίας τοῦ Διδασκάλου Τους, τοῦ Δικαιότερου τῶν ἀνθρώπων, ξέχασαν καὶ τὸν φόβο τῶν Ἰουδαίων καὶ τὴν κοσμικὴ ἐξουσία. Δὲν λογάριασαν τὴν κοινωνική τους θέση μέσα στὴν ἰουδαϊκὴ κοινωνία καὶ ἔσπευσαν νὰ αἰτηθοῦν τὸ νεκρό, μὰ ζωοποιὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ ὕστερα νὰ κηδεύσουν μὲ τὸν πρέποντα σεβασμό Ἐκεῖνον «τὸν Ὁποῖο βλέποντας ὁ ἥλιος στὸν Σταυρό, τυλίχθηκε στὸ σκοτάδι», ὅπως ψάλλει ὁ ὑμνωδός. Γιὰ αὐτή τους τὴν πράξη, μνημονεύονται καὶ θὰ μνημονεύονται εἰς τοὺς αἰώνας, διότι στὴν Ἐκκλησία δεσπόζει ἡ εὐγνωμοσύνη, ἄσχετα ἀν τὰ πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας πολλάκις ἀγνοοῦν αὐτὴ τὴν ἀρετή. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει νὰ τιμᾶ ἐκείνους ποὺ ἐργάσθηκαν τὸ ἀγαθὸ ὑπηρετώντας Χριστό.

   Τὸ ἴδιο ἔπραξε μὲ τὶς Μυροφόρες γυναῖκες. Οἱ γυναῖκες ἐκεῖνες, πλάσματα εὐαίσθητα, ἀδύναμα κατὰ τὴν φύση τους, ὑπερέβησαν τοὺς ἴδιους τοὺς Ἀποστόλους. Διότι, ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι ἐκτὸς τοῦ Θεολόγου Ἰωάννου, ἐν ὅσῳ διαδραματίζονταν τὰ γεγονότα τοῦ Θείου Πάθους, δείλιασαν, φοβήθηκαν τοὺς Ἰουδαίους καὶ παρέμειναν ἔγκλειστοι. Αὑτὲς οἱ γυναίκες ὅμως, παρέμειναν ἐκεί. Πλάι στὸν Γλυκύτατο Νυμφίο τῆς Ἐκκλησίας. Ἀτενίζοντάς Τον νὰ σώζει τὴν ἀνθρωπότητα πάνω στὸν Σταυρό.

   Ἐκτὸς αὐτοῦ, οἱ Μυροφόρες τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα, τῇ μιᾷ τῶν Σαββάτων, πρὶν ἀνατείλει ὁ ἥλιος, ἔχοντας ἀγοράσει ἀκριβὰ ἀρώματα πορεύθηκαν πρὸς τὸν Τάφο γιὰ νὰ ἀλείψουν μὲ μύρα τὸ ἄχραντο Σῶμα, δίχως νὰ γνωρίζουν ἄν θὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν ἐπιθετικότητα τῶν στρατιωτῶν ποὺ φύλασσαν τὸν Τάφο. Στὴν πορεία, μὲ πολὺ ἀγωνία σκέπτονταν: «ποιός θὰ ἀποκυλίσει τὸν λίθο ἀπὸ τὴν πόρτα τοῦ μνημείου;». Ὁ λίθος ἦταν πολὺ μεγάλος καὶ ἡ σκέψη ὅτι δὲν θὰ τὰ κατάφερναν τὶς ταλαιπωροῦσε. Ἐντούτοις, δὲν ἔκαναν πίσω. Προχώρησαν πρὸς τὸν Τάφο καὶ τὶ νὰ δοῦν; Αὐτὸ ποὺ δὲν φαντάζονταν, ἀλλὰ ἡ ψυχή τους λαχταροῦσε. Ὁ λίθος, ἡ μεγάλη καὶ βαριὰ πέτρα ἦταν ἀποκεκυλισμένη καὶ τὸ Σῶμα δὲν ἦταν μέσα, παρὰ μόνο τὸ νεκρικὸ σάβανο. Ἔντρομες, σκέφθηκαν ὅτι ἴσως κάποιοι ἔκλεψαν τὸ Σῶμα. Εὐθύς, ὅμως, «εἶδαν νεανίσκον, περιβεβλημένον στολὴν λευκὴν» καὶ τοὺς κατέλαβε θάμβος. Ἄγγελος Κυρίου διεμήνυσε σὲ αὐτὲς ὅτι ὁ Χριστὸς Ἀνέστη! Τέλος ἡ θλίψη καὶ ἡ ἀγωνία! Ὁ θάνατος ἀκυρώθηκε καὶ μὶα νέα ζωὴ ξεκινᾶ! Ἡ Ἀνάστασή Του ἔφερε «ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν», γιὰ τὴν ὁποία ὑμνοῦμε τὸν αἴτιον, τὸν Σωτήρα Χριστό.

   Τιμήθηκαν, λοιπόν, γιὰ τὴν ἀφοσίωσή τους οἱ Μυροφόρες, γιὰ αὐτὸ καὶ πρῶτες ἀξιώθηκαν τοῦ μηνύματος τῆς Ἀναστάσεως ὄχι μόνο ἀπὸ τὸν Ἄγγελο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Ἀναστάντα Χριστό. Ἀπὸ Ἐκεῖνον ἄκουσαν τὸ κοσμοχαρμόσυνο: «Χαίρετε»! Χαρὰ νὰ ἔχετε γιατὶ εἶμαι μαζί σας. Εἶμαι ἐδώ. Ὅπως ἑσεῖς δίπλα στὸν πόνο μου, ἔτσι καὶ Ἐγὼ πλάι στοὺς δικούς σας πόνους. Χαρὰ νὰ ἔχετε!

   Αὐτὸ ποὺ πρέπει ἄπαντες νὰ προσέξουμε εἶναι ἡ πορεία τῶν Μυροφόρων πρὸς τὸν Τάφο, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ διαχρονικὴ μικρογραφία τῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ.

   Ὅπως οἱ Μυροφόρες, ἔτσι καὶ ἑμεῖς βαδίζουμε πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ στὴν πορεία ἀναλογιζόμαστε: «πῶς θὰ ὑπερβῶ τὰ ἐμπόδια; Πῶς θὰ ἀνταπεξέλθω; Ἄν πλησιάσω τὸν στόχο, θὰ μπορέσω νὰ τὸν ὁλοκληρώσω;». Ὅλα αὐτὰ σκεφτόμαστε καὶ μᾶς καταλαμβάνει συχνὰ ἄγχος καὶ πίεση. Δικαιολογημένα αὐτά. Δὲν πρέπει, ὅμως, νὰ σταθοῦν αἰτία γιὰ νὰ κάνουμε πίσω. Πρέπει μὲ θάρρος, μὲ ἐλπίδα καὶ πίστη νὰ συνεχίσουμε τὴν πορεία μας. Νὰ προχωρήσουμε μπροστά. Καὶ ὅταν φθάσουμε, θὰ δοῦμε ὅτι κανένας λίθος δὲν θὰ μπορέσει νὰ σταθεῖ ἐμπόδιο στὸν στόχο μας, διότι Ἐκεῖνος ποὺ εἶχε τὴν δύναμη νὰ καταργήσει τὸν θάνατο, ἔχει τὴν δύναμη νὰ καταργήσει καὶ τοὺς λίθους καὶ τὰ προσκόμματα. Αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη μας. Μᾶς ὠθεῖ νὰ προχωροῦμε μπροστὰ δίχως φόβο, μὰ μὲ Χαρὰ καὶ Εἰρήνη.

Εὐχή μου αὐτὴ ἡ Χαρὰ καὶ ἡ Εἰρήνη νὰ συνοδεύουν ὅλους μας.

Ἀληθῶς Ἀνέστη ὁ Κύριος!

ὁ Ἐπίσκοπός σας, 

† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος

Πηγή

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ 2022 (Ομιλία π.Ευθυμίου Μπαρδάκα)

 

Γέρων Εὐθύμιος, καθηγούμενος Ἱερὰς Μονῆς Ἐσφιγμένου, ὁ Κύπριος (+1999)

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ "ΚΡΥΦΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ": Μέσα στη χορεία των μεγάλων ομολογητών του Κ΄ αιώνος δεν θα μπορούσαμε να μην συμπεριλάβουμε τον αγιώτατο Γέροντα Ευθύμιο (+1999) της Ι. Μ. Εσφιγμένου Αγίου Όρους. Για τη μεγάλη αυτή μορφή, που αξιωθήκαμε να γνωρίσουμε και να ωφεληθούμε τα μάλα, παραθέτουμε ένα άρθρο του κ. Μάριου Πηλαβάκη, που δημοιεύθηκε προ εξαμήνου περίπου στην ιστοσελίδα του http://www.markoseugenikos.gr/

Εἰς τοὺς ἀποκαλυπτικοὺς καιρούς πού ζοῦμε, ὅπου ὁ διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος προσπαθεῖ, ὁ ταλαίπωρος, να διαλύσῃ τὴν Ἐκκλησία μας καὶ ὁ κόσμος μένει ἐμβρόντητος βλέποντας εἰς τάς ὀθόνας τῆς τηλεοράσεως τὸν ὑπερφίαλον Κύπριον ἡγούμενον νά ὁδηγῆται ἀπό πραιτωριανούς ὡς κοινὸς κακοῦργος εἰς τὸν Κορυδαλλόν, τολμῶμεν νά προβάλωμεν, ἐξαιτούμενοι τάς εὐχὰς του, ἕναν ἄλλον, διαφορετικὸν Κύπριον ἡγούμενον: ἁπλόν, ὀλιγογράμματον, μειλίχιον θερμώτατον παρακλήτορα τῆς Γεροντίσσης τοῦ Ἁγίου Ὅρους καὶ παρηγορητὴν ὅσων τὸν ἐπλησίαζαν, νεοημερολογητῶν καὶ παλαιοημερολογητῶν. Ἡ μεγάλη καρδία τοῦ γέροντος χωροῦσεν ὅλους ἀδιακρίτως.
Ἄλλωστε ἡ Παναγία Μητέρα τοῦ Θεοῦ μας τὸν εἶχεν ὑπὸ τὴν προστασίαν της παιδιόθεν. Καὶ ἀπὸ τὸν καιρό πού ἔχασε τὴν ἀγαπημένην μητέρα του εἰς ἡλικίαν ἕνδεκα ἐτῶν ἔλεγεν εἰς τὸν ἑαυτὸν του: «Τώρα δεν ἔχεις μητέρα ὅπως τὰ ἄλλα παιδάκια, ἀλλὰ ἔχεις μεγάλην Μητέρα εἰς τοὺς οὐρανούς, τὴν Παναγίαν! Προσευχήσου νά σὲ ἀξιώσῃ νά γίνης Μοναχὸς» (Ἀναμνήσεις Γέροντος Εὐθυμίου, ἡγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Ἐσφιγμένου, 1975-1999, Ἔκδοσις Ι.Μ.Ἐσφιγμένου, Ἅγιον Ὅρος, 2001, σ. 8).
Ὁ μακαριστὸς γέροντας Παΐσιος, παλαιὸς Ἐσφιγμενίτης μοναχός, ἐκτιμοῦσε πολὺ τὸν γέροντα Εὐθύμιον, καὶ αὐτὸ φαίνεται ἀπὸ τὰ δύο περιστατικά πού θὰ ἀναφερθοῦν ἐν συνεχείᾳ.
Πρῶτον, τὴν δεκαετίαν τοῦ 1980, Ὀρθόδοξος Ἀμερικανὸς ἐπισκεπτόμενος τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ συναντήσας τὸν π. Παΐσιον τὸν ἠρώτησεν τί γνώμην εἶχε διὰ τὸν π. Εὐθύμιον καὶ ὁ γέρων Παΐσιος τοῦ ἀπήντησεν ὅτι ἦτο ἕνας ἅγιος γέροντας.
Δεύτερον, τὴν δεκαετίαν τοῦ 1990 μαθηταὶ τῆς Ἀθωνιάδος ἐπεσκέφθησαν, ὡς ἐσυνήθιζαν, τὸν π. Παΐσιον εἰς τὸ κελλίον του καὶ μεταξὺ ἄλλων τοῦ εἶπαν ὅτι τοὺς ἀπηγορεύθη νά ἐπισκεφθοῦν τὴν Ι.Μ.Ἐσφιγμένου διότι ἦτο «σχισματική». Ὁ μακαριστὸς γέροντας τοὺς διέκοψεν λέγοντάς τους ὅτι κάποτε ὁ π. Εὐθύμιος εἶχε κατεβεῖ εἰς τὸ λιμανάκι κάνοντας κομβοσχοίνι καὶ ξαφνικὰ οἱ μοναχοὶ τὸν ἔχασαν. Ἐνεφανίσθη δὲ τὴν ἄλλην ἡμέραν καὶ ἔμαθαν ὅτι ἄγγελοι τὸν ἔπηραν εἰς τὸν Ἄθωνα καὶ ἐσυνάντησε τοὺς ἀοράτους ἀσκητάς. Καὶ ἐτελείωσεν ὁ γέρων Παΐσιος λέγοντάς τους ὅτι καὶ ὁ ἴδιος προσεπάθησεν μίαν φορὰν νά τοὺς συναντήση καὶ ὅταν εἶδεν ἕνα ἀπὸ αὐτοὺς καὶ προσεπάθησεν να τὸν πλησιάση προσποιούμενος ὅτι εἶχε χάσει τὸν δρόμον του, ἐκεῖνος ἐξηφανίσθη, λέγοντάς του: «Ἄστα αὐτὰ Παΐσιε» (προσωπικὴ μαρτυρία τοῦ θεολόγου Κ.Α.Γ. εἰς τὸν γράφοντα).
Ἀλλὰ καὶ ἡ ὁμολογία τοῦ στρατηγοῦ Ο.Γ., ἐνθέρμου ὑποστηρικτοῦ τοῦ Οἰκ. Πατριαρχείου, εἶναι θαυμαστή. Τοῦ εἶχα τηλεφωνήσει πρὶν ἕνα περίπου χρόνο διὰ νά διαμαρτυρηθῶ διὰ τὴν σκανδαλώδη ἀνοχή που ἔδειχνε τὸ Πατριαρχεῖον ἔναντι τοῦ ἥδη ἐν Κορυδαλλῶ προφυλακισθέντος Κυπρίου ἡγουμένου. Ἀφοῦ ὁ στρατηγὸς παρεδέχθη ὅτι τὸ Πατριαρχεῖον δέν μπορεῖ νά τὸν ἐλέγξῃ, ἐσυνέχισε λέγοντας ὅτι ἀπ’ὅλους τοὺς ἁγιορείτας ἡγουμένους πού ἐγνώρισε μόνον ὁ γέροντας Εὐθύμιος τῆς Ἐσφιγμένου ἦτο ὄντως ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ.
Τελειώνοντας τὸ λιτὸν αὐτὸ ἀφιέρωμα εἰς τὸν μακαριστὸν γέροντα συμπατριώτην καὶ κοντοχωριανόν μου, θὰ ἀναφέρω καὶ μίαν προσωπικήν μου ἐμπειρίαν. Τὸ 1990 φίλος δικηγόρος τῶν Ἀθηνῶν μοῦ ἐτηλεφώνησεν ἀνήσυχος παρακαλώντας μὲ να ἐπικοινωνήσω ἐπειγόντως μὲ τὴν Ι.Μ.Ἐσφιγμένου καὶ νά ἀναφέρω εἰς τὸν ἡγούμενον π. Εὐθύμιον ὅτι τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν ἐσχεδίασεν νά ἀπελάσῃ συντόμως ὅλους τοὺς Ἐσφιγμενίτας. Πράγματι ἐπεκοινώνησα ἀμέσως μὲ τὸν γέροντα ὁ ὁποῖος, ἀτάραχος, ἀφοῦ ἤκουσε αὐτά πού τοῦ εἶπα, μοῦ εἶπε ὅτι ἡ Παναγία μας προστατεύει. Ὄντως ἡ Παναγία προστατεύει τὴν κοσμικῶς ἀδύνατον καὶ «καταφρονημένην» μαρτυρικὴν Μονὴν Ἐσφιγμένου. Καὶ ὅσο καιρὸν ὀρθοτομεῖ, θὰ ἔχῃ αὐτὴν τὴν προστασίαν, οἱ δὲ ἅγιοι ἡγούμενοι τῆς Μονῆς, ὁ μέγας Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ ὁ γέρων Εὐθύμιος θὰ εἴναι οἱ οὐράνιοι πρεσβευταὶ της!
Γέροντα Εὐθύμιε πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν!

Μ.Π 28 Δεκεμβρίου 2011 Τῶν ἁγίων Δισμυρίων τῶν ἐν Νικομηδεία καέντων μαρτύρων. Γλυκερίου μάρτυρος.

ΥΓ. Τὴν 19ην Νοεμβρίου 1951 ὁ γέροντας, νεαρὸς τότε μοναχός, ἀπηλάθη ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὅρος ὡς σκανδαλοποιός. Ἀναφέρει ὅτι ἐκείνη τὴν ὥρα διέκρινε εἰς τὸ λιμανάκι τῆς Σκήτης τῆς Ἁγίας Ἄννης τὸν μακαριστὸν Ὑμνογράφον π. Γεράσιμον καὶ ἔτρεξε κοντὰ του καὶ τοῦ εἶπε: «Πάτερ Γεράσιμε μὲ διώχνουν γιατὶ ἔγινα Μοναχός. Καὶ τὶ ἄλλο ἤθελαν νά γίνω ἀπὸ Μοναχός;» «Ἄφησε αὐτοὺς τοὺς ἀθλίους, τοῦ ἀπήντησεν, δέν ἠξεύρουν τί κάνουν» (Ἀναμνήσεις, ο.π. σ.39).

Μάριος Ι. Πηλαβάκης

("Ρόδον το Αμάραντον" - έργον του αειμνήστου Γέροντος Ευθυμίου)

Πηγή: http://krufo-sxoleio.blogspot.com/2012/07/1999.html

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ (Ἃγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος)

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ (Ἃγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος)

Ὅποιος γνωρίζει τήν ἀρρώστια του βρίσκεται στήν ἀρχή τῆς ταπεινώσεως. Ὁ Θεός ὑποφέρει ὅλες τίς ἀσθένειες τῶν ἀνθρώπων. Δέν ὑποφέρει ὅμως ἐκεῖνον πού γογγύζει. Αὐτός πού εὐχαριστεῖ πάντοτε τόν Θεό γιά τ’ ἀγαθά καί τίς εὐεργεσίες πού τοῦ χαρίζει, δέχεται τίς εὐλογίες τοῦ Θεοῦ καί στήν καρδιά του κατοικεῖ ἡ χάρη Του.

Ὅποιος ὑπερηφανεύεται, παραχωρεῖ ὁ Θεός καί πέφτει στή βλασφημία. Ὅποιος κομπάζει γιά τίς ἀρετές του, πάλι κατά παραχωρήση Θεοῦ πέφτει στήν πορνεία. Ὁ ἐγωιστής μπορεῖ νά πέσει σέ πολλές ἀκόμη σκοτεινές παγίδες τοῦ πονηροῦ.

Αὐτός πού δέν θυμᾶται καί δέν σκέφτεται τόν Θεό, κρατάει μίσος κατά τοῦ πλησίον. Ἀντίθετα ὅποιος θυμᾶται τόν Θεό, δέν μνησικακεῖ καί ἀγαπάει κάθε ἄνθρωπο. Ὅποιος βοηθάει τόν ἀδικούμενο ἔχει σύμμαχο τόν Θεό. Ὅποιος βοηθάει τόν πλησίον, τόν βοηθάει ὁ Θεός. Ὅποιον κατηγορεῖ τόν ἀδελφό του, τόν ἀποστρέφεται ὁ Θεός. Ἐκεῖνος πού ἐλεεῖ τόν ἀδελφό του κρυφά, δείχνει φανερά στόν Θεό τή δύναμη τῆς ἀγάπης του. Αὐτός πού κάνει παρατηρήσεις στόν ἀδελφό του μπροστά σε ἄλλους, πραγματικά τόν ἐξουθενώνει καί τόν ἐμπαίζει. Ὅποιος ἐνδιαφέρεται γιά τήν ψυχική ὑγεία τοῦ ἄλλου, φροντίζει πάντοτε νά γίνεται αὐτό μέ ἀγάπη. Τό ἴδιο κάνει καί ὁ Θεός. Δοκιμάζει τόν ἄνθρωπο πάντοτε μέ ἀγάπη, προκειμένου νά θεραπευθεῖ ἡ ἔμψυχη εἰκόνα Του. Γιατί δέν παιδεύει τόν ἄνθρωπο γιά νά τόν ἐκδικηθεῖ γιά τίς ἁμαρτίες του, ἀλλά γιά νά τόν γιατρέψει.

Ὅσο ὁ ἄνθρωπος τελειοποιεῖται στήν ἀρετή, τόσο περισσότερο πλησιάζει τόν Θεό καί Τόν ἀκολουθεῖ. Ὅπως ὅταν ρίχνει κανείς ξερά ξύλα στή φωτιά, αὐτή δύσκολα σβήνει, ἔτσι κι αὐτός πού ἀγαπάει ἀληθινά τόν Θεό· ἡ ἀγάπη τοῦ ὅλο καί αὐξάνει, ὅσο προοδεύει στήν ἀρετή.

Ὅπως ὁ ἔμπορος ὅταν πουλήσει τό ἐμπόρευμά του θέλει νά γυρίσει στό σπίτι του, ἔτσι καί ὁ χριστιανός, ὅταν τελειώσει τήν ἐργασία του, θέλει ν’ ἀσχοληθεῖ μέ τόν Θεό καί τήν ψυχή του. Καί ὅπως ὁ ἔμπορος, ὅταν βρίσκεται στή θάλασσα, φοβᾶται μήπως ἔρθει τρικυμία καί βυθισθεῖ ἡ ἐλπίδα τῆς ἐργασίας του, ἔτσι καί ὁ χριστιανός, ὅσο βρίσκεται στόν κόσμο αὐτό, φοβᾶται μήπως ἔρθει ὁ χειμώνας τῶν παθῶν καί χάσει τόν καρπό τοῦ ἀγώνα του.

Ὅπως ὁ ναύτης ὅταν πλέει στή θάλασσα βλέπει τή θέση τῶν ἀστεριῶν καί ἀνάλογα διευθύνει τό πλοῖο, ἔτσι καί ὁ χριστιανός μέ τήν προσευχή προχωράει στόν δρόμο τῆς ζωῆς του, ἕως ὅτου φτάσει στό λιμάνι τῆς αἰωνιότητος. Ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι δέν τρέχουν καί δέν ἐμπορεύονται, ὅπως στή ζωή αὐτή, ἀλλ’ ἀναπαύονται στόν πλοῦτο τῶν ἀρετῶν πού ἀπέκτησαν μέ τόν ἀγώνα τούς ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας. Μακάριος ἐκεῖνος τοῦ ὁποίου ἡ πραμάτεια δέν χάθηκε στή θάλασσα τοῦ μάταιου αὐτοῦ κόσμου. Μακάριος ἐκεῖνος τοῦ ὁποίου τό πλοῖο δέν βυθίστηκε, ἀλλ’ ἀξιώθηκε νά φτάσει μέ χαρά στό ἀχείμαστο λιμάνι τῆς αἰωνιότητος.

Ὅποιος θέλει νά βρεῖ τόν πολύτιμο μαργαρίτη μπαίνει γυμνός στή θάλασσα. Ἔτσι καί ὁ συνετός ἄνθρωπος περνᾶ ἀπ’ τή ζωή αὐτή χωρίς πολλά χρήματα καί περιουσίες, μέχρις ὅτου βρεῖ τόν πολύτιμο μαργαρίτη, πού εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καί ὅταν τόν βρεῖ δέν ἀγαπάει τίποτε ἄλλο στόν κόσμο αὐτό.

Ὅπως τό φίδι σέ κάθε κίνδυνο φυλάει τό κεφάλι του, ἔτσι κι ὁ σοφός χριστιανός, σέ κάθε δύσκολη περίπτωση, φυλάει τήν πίστη του, πού ἀποτελεῖ τό θεμέλιό της ζωῆς του.

Ὅπως τό δέντρο, ἄν δέν πετάξει τά παλιά του φύλλα δέν βγάζει νέα, ἔτσι κι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ δέν θά ἔχει καρπό πνευματικό, ἄν δέν βγάλει ἀπό μέσα του τή θύμηση τῶν κακιῶν καί τῶν παθῶν του.

Ὁ ἄνεμος τρέφει τούς καρπούς τῆς γῆς καί ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ τούς καρπούς τῆς ψυχῆς.

Ὁ σκύλος, ὅταν γλείφει τή λίμα, ματώνει τή γλώσσα του, πίνει τό ἴδιο του τό αἷμα καί χωρίς νά τό αἰσθάνεται προξενεῖ βλάβη στόν ἑαυτό του. Ἔτσι κι ὁ περήφανος, αἰσθάνεται γιά λίγο γλυκύτητα, ἀλλά μετά νοιώθει τά ἀποτελέσματα τῆς ψυχικῆς φθορᾶς.

Ἡ κοσμική δόξα μοιάζει σάν τήν πέτρα πού εἶναι σκεπασμένη ἀπό τά νερά μέσα στή θάλασσα, κι ἔτσι δέν τήν βλέπει ὁ κυβερνήτης καί χτυπάει πάνω της τό πλοῖο. Ἡ ὑπερηφάνεια καί ἡ κενοδοξία εἶναι κρυμμένες κι αὐτές μέσα στήν ψυχή καί τῆς προξενοῦν κακό.

Μή ζητήσεις πότε νά καταλάβεις τούς λόγους τῶν θείων μυστηρίων, πού περιέχονται στίς Ἅγιες Γραφές, χωρίς προηγουμένως νά προσευχηθεῖς θερμά στόν Θεό. Τό κλειδί πού θά καταλάβουμε τά θεία νοήματα εἶναι ἡ προσευχή.

Πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι χωρίς κόπο σωματικό δέν πλησιάζεται ὁ Θεός. Ὅλοι οἱ Πατέρες κόπιασαν πολύ γιά νά κατοικήσει μέσα τους τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Μόλις τό Ἅγιο Πνεῦμα κατοικήσει στήν ψυχή, ὁ ἄνθρωπος ἀποκτάει πραότητα καί εἰρήνη, καί φεύγει κάθε σκέψη ἀκολασίας. Μή νομίσεις ὅτι μπορεῖς μέ τήν προσευχή νά πλησιάσεις τόν Θεό, ἄν προηγουμένως δέν καθαρίσεις τήν καρδιά σου ἀπό τά πάθη τῆς ἀτιμίας πού τή μολύνουν.

Ὅπως τό λάδι τρέφει τό φῶς τοῦ λυχναριοῦ, ἔτσι καί ἡ ἐλεημοσύνη τρέφει τήν ψυχή. Δέν ὑπάρχει ὡραιότερη πράξη μπροστά στά μάτια τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπο. Πόσο γλυκειά εἶναι ἡ συναναστροφή μέ πνευματικούς ἀδελφούς, ἄν ὑπάρχει ἡ ἀγάπη! Ἀγάπη στόν Θεό καί στούς ἀδελφούς. Ἀγάπη στούς ἀδελφούς καί στόν Θεό. Αὐτά εἶναι δεμένα μαζί καί δέν μπορεῖς νά τά ξεχωρίσεις.

Αὐτός πού θέλει νά τρυγήσει χαρά καί καρπό πνευματικό πρέπει νά δουλέψει στήν προσευχή. Ὅπως ἡ ψυχή εἶναι ἀνώτερη ἀπό τό σῶμα, ἔτσι καί ἡ προσευχή εἶναι ἀνώτερη ἀπό κάθε ἄλλη πνευματική ἐργασία.

Μεγάλη δύναμη παίρνει κανείς ἀπό τίς μικρές πνευματικές ἀσκήσεις, ὅταν γίνονται τακτικά καί σταθερά, ὅπως ἀκριβῶς οἱ σταγόνες τοῦ ἁπαλοῦ νεροῦ μποροῦν νά βαθουλώσουν τή σκληρή πέτρα.

Ὅταν νεκρωθοῦν τά πάθη, τότε ἡ ψυχή θερμαίνεται ἀπό τή γλυκύτητα τῆς πνευματικῆς χαρᾶς, καί ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή εἶναι ἔντονη. Χρειάζεται μεγάλος ἀγώνας καί πολλή ὑπομονή γιά νά λάβει ὁ ἄνθρωπος τή χάρη τῆς παρηγοριᾶς ἀπό τόν Θεό. Ὅταν ὁ Θεός μπεῖ στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τότε τά πάθη ὑποχωροῦν.

Καταστροφή τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ ἀργία καί ἡ ἀπραξία. Ἡ χειρότερη κακία εἶναι ἡ ἀκηδία. Ἀκηδία σημαίνει νά μή φροντίζουμε γιά τή σωτηρία τῆς ψυχῆς μας μέ τήν προσευχή, τή νηστεία καί τ’ ἀλλά ἁγιαστικά μέσα της Ἐκκλησίας μας. Μήν ὑπολογίσεις τό σῶμα στήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς, γιατί θ’ ἀντιδράσει ὁπωσδήποτε. Ὁ σατανᾶς κάνει τό πᾶν, ὥστε νά μᾶς ἀπομακρύνει ἀπό τά ἔργα τοῦ Θεοῦ.

Ἡ πνευματική ἐργασία ἀπαιτεῖ προσοχή καί ἡσυχία τῆς καρδιᾶς. Δέν μπορεῖ νά καθαρισθεῖ κανείς μόνο μέ τά καλά πού κάνει γιά τόν ἄλλο. Πρέπει νά δουλέψει καί μέσα στήν ψυχή του, γιά ν’ ἀπαλλαγεῖ ἀπό τά πάθη τῆς σάρκας καί τῶν αἰσχρῶν καί ρυπαρῶν λογισμῶν. Γιατί εἶναι εὔκολο νά κάνει κανείς ἐλεημοσύνη, δύσκολο ὅμως νά κόψει τά πάθη του καί τίς κακές του συνήθειες.

Τήν ἐλεημοσύνη τή δέχεται ὁ Θεός ὅταν συνοδεύεται ἀπό καθαρή καρδιά.Δέν μποροῦμε νά ἐνδιαφερθοῦμε γιά τό πρῶτο καί νά ἐγκαταλείψουμε τό δεύτερο. Ἀλλιώτικα ξεπέφτουμε στά μάτια τοῦ Θεοῦ.

Στά πνευματικά ἔργα νά προχωρᾶς σιγά-σιγά, γιατί τά μεγάλα καί ἀπότομα ἅλματα εἶναι ἐπικίνδυνα. Ὅταν ἡ ψυχή γλυκαθεῖ ἀπό τήν πνευματική χαρά, αὐτό θά τήν κάνει νά προχωρήσει περισσότερο, ὅπως συμβαίνει μ’ αὐτόν πού πίνει λίγο κρασί, καί ἀφοῦ τοῦ ἀρέσει, πίνει περισσότερο, ἕως ὅτου μεθύσει. Οἱ θλίψεις καί οἱ στενοχώριες ἀντιμετωπίζονται μέ ὑπομονή καί ἐλπίδα στόν Θεό.

Δέν εἶναι εὔκολο πράγμα νά ἔρθει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο μέσα στήν ψυχή μας. Πρέπει προηγουμένως νά τήν καθαρίσουμε ἀπό κάθε σαρκικό μολυσμό καί νά γίνει δοχεῖο καθαρό. Ἔτσι θά ἔρθει νά κατοικήσει ὁ Θεός. Ἀλλά δέν φτάνει αὐτό. Γιά νά πάρουμε τό θεϊκό δῶρο πρέπει νά λυγίσουν πολλές φορές τά γόνατά μας στήν προσευχή. Καί ἡ προσευχή μας θά πρέπει νά συνοδεύεται ἀπό τήν ταπείνωση γιά νά γίνει δεκτή ἀπό τόν Θεό.

Νά φυλᾶς τή γλώσσα σου νά μή λέει ἀπρόσεκτα καί περιττά λόγια. Γιατί ἀπό τήν πολυλογία προέρχεται ἡ ἁμαρτία. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀσκοῦσαν πολύ τή σιωπή, γιά νά μπορέσουν νά πλησιάσουν τόν Θεό καί νά ἑνωθοῦν μαζί Του. Μόνο ὅταν προσέχουμε τή γλώσσα, εἶναι δυνατό νά ἔρθει στήν ψυχή μας ἡ κατάνυξη. Ὁ μακάριος ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος εἶπε, ὅτι τό καθαρό στόμα καθαρίζει καί τήν καρδιά. Καί στήν καθαρή καρδιά κατοικεῖ ὁ ἅγιος Θεός. Ἄν ὅμως σέ νικήσει ἡ γλώσσα σου, πίστεψέ με, δέν πρόκειται νά προκόψεις ποτέ στήν ἀρετή καί ἡ ψυχή σου θά εἶναι ἄδεια, σάν τό στάχυ πού δέν ἔχει καρπό.

Ὅταν θέλεις νά συμβουλέψεις κάποιον στό καλό, πρῶτα νά τοῦ δείξεις τήν ἀγάπη σου καί μετά μέ λεπτότητα καί προσοχή νά τοῦ κάνεις τήν παρατήρηση, προσέχοντας νά μήν τόν πληγώσεις. Γιατί αὐτός θά παρατηρήσει πρῶτα τήν ἀγάπη πού θά τοῦ δείξεις, κι ὕστερα θά προσέξει τήν παρατήρηση πού θά τοῦ κάνεις. Ἔτσι θά τόν ὠφελήσεις χωρίς νά βλαφτεῖ ἡ ψυχή του.

Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἀποτραβιέται ἀπό τά πράγματα τοῦ κόσμου τόσο περισσότερο πλησιάζει τόν Θεό.

Νά μή λυπᾶσαι ὅταν συναντᾶς στενοχώριες καί δυσκολίες στή ζωή σου, γιατί ὀλ’ αὐτά γίνονται κατά παραχώρηση Θεοῦ, γιά τήν ψυχική σου ὠφέλεια. Ἀκόμη οὔτε τόν θάνατο νά φοβᾶσαι. Γιατί βλέποντας ὁ Θεός τήν ὑπομονή σου, θά σέ βοηθήσει νά φτάσεις στή νίκη, ἐκεῖ ὅπου θ’ ἀπολαύσεις τά αἰώνια ἀγαθά, πού ἑτοίμασε γιά ἐκείνους πού τόν ἀγαποῦν ἀληθινά.

Πηγή: alopsis.gr