Σήμερα ένας φαίνεται καλός, αύριο πίπτει, χαλάει, δεν αναγνωρίζει και ό ίδιος τον εαυτό του. Δύσκολα να βρεις άνθρωπο αμετάβλητον. Άλλοι πάλι, παντού, αλλού τρέχουν για να βρουν χαρά και ηρεμία, μόνον στον Χριστόν μας δεν τρέχουν. Πάντως βέβαια, λέγουν οί Πατέρες, μηδένα προ του τέλους μακάριζε, αλλά και μηδένα προ του τέλους απέλπιζε! Να παρακαλέσωμεν τον Θεόν να μας λυπηθεί και να μας ελεήσει. Επικοινωνίες κόψε! Σε φθάνουν τα δικά σου! Οι άλλοι, ότι γράμματα ξέρουν, αυτά και σου λένε. Τα δικά τους ζουν, τα δικά τους ξέρουν, αυτά σου λένε. Τα δικά σου δεν τα ζουν, δεν τα ξέρουν, δεν τα αγαπούν! Πώς λοιπόν, αφού δεν γνωρίζουν την γλώσσα σου,που εσύ μιλάς, θέλεις να σου μιλήσουν! Μη υποδεικνύεις, διότι, διδασκαλία δίχως θέλησιν του άλλου, έχθρα είναι και γίνεται αμαρτία και σε κείνων πού ακούει και δεν κάνει και εσύ στεναχωρείσαι και ταράζεσαι. Στον άλλο να λέγεις τόσα, όσα νομίζεις ότι θα σηκώσει,όχι περισσότερα. Να μη θυμώνετε.
Να γλυκαίνετε με την ζάχαρη σας, δηλαδή με τον καλόν σας λόγο τον άλλο. Κάθε άνθρωπος έχει κάποιο χάρισμα. Βρες το χάρισμά του και επαίνεσέ τον. Χρειάζεται και ο έπαινος (προς τόνωσιν) και η καλοσύνη και η αγάπη. Τότε ο άλλος και πολύ καλός να μη είναι, δια την τιμήν, τον έπαινο, την αγάπη πού του εκδηλώνουν, ελέγχεται και γίνεται καλύτερος. Αγάπησε την ησυχία και την σιωπή. Ν’ αποφεύγεις κατά το δυνατόν τους ανθρώπους. Όλους ν’ αγαπάς, αλλά και κανένα μην αγαπάς, δηλαδή με κανένα μη δένεται ό νους σου εκτός του Χριστού μας. Κάθε πότε κοινωνείτε, κάθε πότε διψάει ή ψυχή σας; Αν δεν σας έλθουν πάντως δάκρυα, να μη κοινωνάτε. Κάθε δέκα πέντε ημέρας, καλόν είναι. Αυτό όμως θα το κανονίσει ό πνευματικός σας. Μη απέχετε των Μυστηρίων. Να κοινωνάτε συχνά. Αυτά θα σας δώσουν δύναμιν. Καλά έργα να κάμετε. Πριν κοινωνήσετε, αγωνισθείτε. Κάμετε και ότι μπορείτε δηλαδή από ελεημοσύνην. Αν μόνο μίαν ημέρα της εβδομάδος δουλέψειςς, πληρώνεσαι για ολόκληρη την εβδομάδα; Κάποιος με ρώτησε: «Κάθε πότε να κοινωνώ;» Του απάντησα: Γιατί δεν με ρωτάς και κάθε πότε να τρώγω;» Όποτε πεινάς τρως.
Έτσι και με την θεία Κοινωνία. Όποτε ζητά ή ψυχή σου και θέλεις, να κοινωνείς (αρκεί να έχεις άδεια από τον πνευματικό σου). Το μυστήριον της θείας Ευχαριστίας, εάν εσύ προσέχεις και αγωνίζεσαι, θα σε ειδοποιεί και θα το ζητάς. Πάντως τακτική θεία Κοινωνία. Όταν κοινωνείς, πώς αισθάνεσαι; Κανονικά πρέπει πριν,να έχεις λίγο φόβον, δέος, ευλάβεια και συντριβήν. Μετά, πρέπει να αισθάνεσαι χαράν και την αίσθησιν, να μην θέλεις όλη την ημέρα να μιλήσεις εις άνθρωπον! Εις τον πνευματικόν να λέτε, είμαι αμαρτωλός, έπεσα, εν γενικές γραμμές... όσο να καταλάβει το είδος της πτώσεως. Δεν χρειάζεται λεπτομερώς το είδος και ό τρόπος της αμαρτίας, διότι ημπορεί-από πειρασμόν- να βλέψωμεν και εκείνον. Και εκείνος σάρκα φορεί. Λυπηθείτε, προφυλάξετε και τον Ιερέα και τον εαυτόν σας. Αν δεν τον προφυλάξετε και άλλην άμαρτίαν θα έχετε.
Ό αέρας όλους μας φυσά. Δεν φυσά τον έναν και τον άλλον αφήνει. Προσέχετε,να προφυλάγετε και τον άλλον. Να αποφεύγεις την αμαρτίαν μετά την εξομολόγησιν. Να λέγεις πέρασα από την φωτιά και γλίτωσα. Ό Κύριος τώρα με ελέησε. Να ξαναπεράσω; Μήπως οργιστεί ό Θεός; Μετά την εξομολόγησιν κλείνει ή πληγή της αμαρτίας, αλλά μένει το σημάδι. Ενίοτε να βλέπεις το σημάδι δια να λυπήσαι και να προσέχεις (ότι την ανομίαν μου εγώ γιγνώσκω). Εις την δεύτερον Παρουσίαν θα φύγουν και τα σημάδια. Η Εξομολόγησης ξανά δι’ ό,τι εξομολογήθεις, είναι απιστία στο μυστήριον. Ό Απόστολος Παύλος έλεγε: ''ουκ ειμί άξιος κληθήναι Απόστολος!''. Ημείς τι να είπωμεν, ημείς τι είμεθα! Εις την σκέψιν μας να υπάρχει συνέχεια, ότι «ή ανομία μου ενώπιόν μου εστί δια παντός» και να ζητώμεν συνεχώς το έλεος του Θεού. Ταπείνωση να έχεις. Όταν βρέχει το νερό δεν σταματά εις τις κορφές ή στα βουνά, αλλά κάτω στην πεδιάδα. Οι ταπεινοί άνθρωποι έχουν χάριν,καρποφορία και ευλογία.
Μη επιθυμείς να σε επαινούν ή να σε αγαπούν. Εγώ, πολύ θα ήθελα, ένα σκουλήκι να ήμουν, όλοι να με πατούν, κανείς να μη με προσέχει, κανείς να μη με αγαπά, μόνον τον Θεόν να αγαπώ, μόνον Εκείνον να βλέπω, μόνον Εκείνος να με προσέχει, μόνον Εκείνος να με αγαπά, μόνον Εκείνος να μη με εγκαταλείψει... Αγαπήστε και την προσευχή. Ένας έκαμε προσευχή όλην την νύχτα. Τα λόγια της προσευχής του έρχονταν το ένα μετά το άλλο χωρίς δυσκολία. Είτε έχεις ζήλο είτε όχι, την προσευχήν δεν θα κόβεις. Ούτε θα αμελείς. Προσπάθησε επίσης, ένα κόμπο δάκρυ κάθε βράδυ να έχεις. Ημέρα να μη περάσει χωρίς προσευχήν, αλλά και προσευχή να μη γίνη χωρίς δάκρυ. Η προσευχή, πώς πηγαίνει; Εγώ, πολλές ημέρες κρεβάτι δεν βλέπω. Και όταν αρχίζω, γλυκαίνομαι και δεν θέλω να τελειώσω. Όταν κάμνετε προσευχήν, να λέτε: Πιστεύω... εις ένα Θεόν... Πατέρα... Παντοκράτορα... Ποιητήν Ουρανού και γης... δηλαδή να μη τα λέγετε, γρήγορα και σας παίρνει ο πονηρός τον λογισμόν, αλλά αργά, για να τα νοιώθετε τα λόγια.
Επιμένετε και αυξάνετε την προσευχήν. θα κάμετε την προσευχήν την οποίαν ορίζει ή Εκκλησία μας, δηλαδή Εξάψαλμο, Απόδειπνο, Παράκλησιν κλπ. Θα τα διαβάζετε αυτά από τα βιβλία, αλλά ενίοτε αφήνετε τα και δι’ ολίγον. Δηλαδή χωρίς το βιβλίον, εκτός τα λόγια, αυτά της προσευχής, μιλήσατε και μόνοι σας στον Χριστό μας. Απλά και από την καρδιά σας, πείτε Του σαν να τον βλέπατε μπροστά σας: «Πατέρα μου, έσφαλλα, δεν πέρασα την ημέρα μου πνευματικά, αλλά με κοσμικά πράγματα. Κατέκρινα, μίλησα πολύ, γέλασα, έφαγα πολύ, προσευχή δεν έκαμα, είχα τόσες αδυναμίες και πτώσεις. Συγχώρεσέ με Κύριε κλπ. Έτσι να λέγετε και θα σας λυπηθεί τότε ό Χριστός μας και θα σας στείλει δάκρυα. Και πρέπει να έλθουν δάκρυα, διότι αυτά τα δάκρυα της προσευχής θα σας δώσουν δύναμιν και χαράν. Αυτά θα σας πάρουν τις θλίψεις.
Όπως, αν δεν εργασθείς μισθό δεν παίρνεις, έτσι και χωρίς κόπο, προσπάθειες, επιμέλεια, προσευχήν κλπ., χαρίσματα ούτε έρχονται, ούτε πνευματικές αγίες γεύσεις. Αν στο μαγκάλι δεν προσθέσουμε κάρβουνα, η φωτιά θα σβήσει. Προσοχή να μη σβήσει ή φωτιά. Και δεν θα σβήσει αν δεν κόψης την προσευχή. Μετά τα λόγια της Ακολουθίας, Απόδειπνο κλπ. να παρακαλάς τον Θεόν και με απλά λόγια, με λόγια δικά σου για τα προβλήματα σου για τον πόνο σου, ως να είναι μπροστά σου και τον βλέπεις. Αυτά τα πονεμένα και κατανυκτικά λόγια, είναι σαν τα προσανάμματα δια να πιάσει ή φωτιά, δηλαδή ο πόθος δια τον Θεόν. Και τότε έρχονται και τα δάκρυα. Αγάπησε την κατάνυξιν, φέρνε στο νου σου τις αίτιες που θα σου φέρνουν δάκρυα. Μια ψυχή, δεκατέσσερις ώρες, συνεχώς, έκλαιγε από κατάνυξιν. Έλεγε: Τα μάτια μου είναι μικρά, τα δάκρυα πολλά,δεν χωρούν...! Το «Πιστεύω» να μη περνάει ημέρα που να μη το πεις. Είτε στην ακολουθία, είτε χωριστά. Θεολόγος είσαι και πανδρεύθηκες; Ο θεολόγος πρέπει να ανακατώνει το βάθος της θαλάσσης! Πώς δεν σε αιχμαλώτισε ή Θεολογία!
Όταν άρχισες να την σπουδάζεις, είχες εις τον νουν σου να παντρευθής, ή μετά έμπλεξες! (όντως είχε γίνει το δεύτερο). Εάν έχεις φόβο Κυρίου,έμαθες θεολογία. Εάν δεν έχεις φόβον Κυρίου, τέχνη έμαθες δια να ζήσης...! Ταπείνωση, δάκρυα, προσευχή και καθαρή ψυχή. Δεν έρχονται δάκρυα, όταν δεν πέρασε κανείς καλά, πνευματικά την ημέρα του. Όταν βρεθείς σε δύσκολες στιγμές, το «Πιστεύω» να λες. Αργά και να το αισθάνεσαι. Κάθε μία λέξη του να φθάνει βαθιά στην καρδιά σου, όχι τυπικά και ξηρά. Εγώ, το λέγω πολλές φορές την ημέρα, πέντε-έξι και περισσότερες. Αν αφήνεις παράθυρο,θα μπει το φως. Αν όλα είναι κλειστά, από που θα μπει φως και ας είναι άφθονο έξω. Έτσι και εις τα πνευματικά: Άνοιξε την καρδιά σου στο Χριστόν μας, παρακάλεσε Τον και Εκείνος θα βοηθήσει! Μη λες «ό Χριστός», αλλά «ό Χριστός μας». Το Ψαλτήρι καθημερινή μου τροφή το έχω. Να το αγαπάς πολύ και να το διαβάζεις έστω ένα ή δύο ψαλμούς την ημέρα. Και όταν έχεις λύπη, όταν έχεις πειρασμόν, διάβαζε με προσοχήν και αγάπην το Ψαλτήρι και θα νιώθεις μεταβολή μέσα σου. Η καλύτερη μουσική είναι ή Βυζαντινή. Πολύ την αγαπώ. Να θεωρείς την Εκκλησία, ως Ιατρείο. Διατί πηγαίνει κανείς εις το Ιατρείο; Δια να θεραπευθεί. Να λέγεις, διατί ήλθα εδώ (εις την Εκκλησιά) και να παρακαλείς τον Χριστό μας, την Παναγίαν μας και τους Αγίους μας! Κάθε ημέρα,στην Βηθλεέμ βρίσκομαι.
Μπορείς σωματικά να είσαι, όπου αναγκαστικά είσαι υποχρεωμένος να είσαι. Αλλά με τον νουν σου, όπου εσύ θέλεις. Τον νουν σου δεν εξουσιάζει κανείς. Όποτε χρειασθείς, όποτε θέλεις ή έχεις κάποιαν λύπην, να έρχεσαι εδώ και όποια ώρα νά'ναι, εγώ θα σε δέχομαι! Αν εγώ πού είμαι άνθρωπος αμαρτωλός σε λυπάμαι και σου λέγω έτσι, πόσον μάλλον ό Χριστός μας, που είναι Φιλάνθρωπος, που μας αγαπάει με αγάπην, που δεν μπορούμε να την κατανοήσομε. 'Οποια ώρα νά'ναι και για ό,τι έχεις,θα καταφεύγεις στον Χριστόν μας, στην προσευχήν, και Εκείνος θα σε λυπάται και θα σε ακούει και θα σε βοηθά. Γέροντα, συχνά δεν προλαβαίνω να κάνω προσευχή στο σπίτι και προσεύχομαι καθ’ όδόν κλπ. Μήπως δεν πρέπει; «Στην ανάγκη δεν πειράζει, ο Θεός είναι παντού,είναι Πνεύμα! Όταν πεινάς, μόνο στο τραπέζι τρως; Δεν τρως και όρθια και τρέχοντας και δουλεύοντας; Αρκεί τον νουν σου να έχεις στα λόγια της προσευχής». Ημέρα που θα περάσει και δεν ένοιωσες καλέ μου τον Χριστό μας μέσα στην καρδία σου,δια της προσευχής, αναγνώσεως του Ψαλτηρίου, του Ευαγγελίου, κλπ., κλπ., να θεωρείς ότι απώλεσες αύτη την μέρα! Να παρακαλείς με δάκρυα, όπως ή Μαρία Μαγδαληνή και να λέγεις: Χριστέ μου, μη με εγκαταλείψεις!
Χριστέ μου μη με αφήνεις μόνο, Χριστέ μου γλυκύτατε, μη πάρεις την ψυχήν μου, αν δεν γίνω όλος Σος! Μετά το Απόδειπνο, να πεις: «Κύριε μου, με βλέπεις, πώς είμαι! Κατάνυξιν δεν έχω. Δεν ημπορώ να προσευχηθώ, όπως πρέπει. Αδυναμίες έχω πολλές! Δεν αγωνίζομαι ακόμη, όπως Εσύ θέλεις, τι θα γίνη αυτή ή κατάστασης; Βοήθησε με Κύριε!». Να Του ομιλείς σαν να είναι μπροστά σου, έτσι όπως ομιλείς σε εμένα. Όσο κόβεις σχέσεις από τα κοσμικά, τόσο ελευθερώνεται ο νούς σου και καθαρίζει και προσεύχεσαι καλύτερα. Εγώ θυσιάζω από τον εαυτόν μου για όποιον προσεύχομαι!θα παρακαλέσω τον Θεόν δι’ εσάς, δηλαδή θα κάμω προσευχήν,αλλά να ξέρετε, «ένα χέρι κρότο δεν κάνει». Εγώ παρακαλώ για σας, αλλά να παρακαλείται και εσείς.
Απόδειξης αγάπης προς τον Σωτήρα μας είναι τα δάκρυα κατά την ώραν της προσευχής. Το χτίσιμο με ξηρούς λίθους δεν είναι καλό.Χρειάζεται η λάσπη, χρειάζεται και ο ασβέστης. Έτσι και ή προσευχή χωρίς δάκρυα δεν είναι προσευχή.Χρειάζονται δάκρυα, αλλιώς ωφέλεια δεν μένει από την προσευχήν.Σε κάθε προσευχή πρέπει να έχετε ένα κόμπο δάκρυ. Και όταν σας έλθει κατάνυξη, μη το λέτε πουθενά, γιατί είναι θείον δώρον μήπως και το χάσετε! Χαιρέτησε την Χάριν! Όταν αισθάνεσαι κατάνυξιν, είναι επειδή σε επισκέπτεται ή Χάρις του Θεού! Χαιρέτησε την και αγκάλιασέ την, δηλαδή ζήσε την επίσκεψιν της Στοργής του Θεού εκείνη την ώραν και ταπεινά ευχαρίστησε τον Θεόν δια το δώρον αυτό και παρακάλεσέ Τον να μη σε εγκαταλείψει ποτέ!
Αναδημοσίευση από το βιβλίο της Σωτηρίας Νούση:
''Ὁ Γέρων Ιερώνυμος της Αίγινας (1883-1966)''
Ζ’έκδοση, Φεβρουάριος 2010
εκδόσεις Ἑπτάλοφος.
Τίτλος και επιμέλεια κειμένου