Ὁ Ναὸς ὡς Οἶκος Θεοῦ ἐπὶ τῆς γῆς
Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Κροστάνδης
ΑΛΗΘΩΣ ὁ Ναὸς εἶναι οὐρανὸς ἐπὶ τῆς γῆς· διότι ἐκεῖ ὅπου εἶναι ὁ θρόνος τοῦ Θεοῦ, ὅπου τελεσιουργοῦνται τὰ φρικτὰ Μυστήρια, ὅπου οἱ Ἄγγελοι ὑπηρετοῦν μαζὶ μὲ τοὺς ἀνθρώπους, ὅπου ὁ Παντοδύναμος ἀκαταπαύστως δοξάζεται, ἐκεῖ ἀληθῶς εἶναι ὁ οὐρανὸς καὶ ὁ οὐρανὸς τῶν οὐρανῶν. Ἄς εἰσέλθωμεν, λοιπόν, εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Θεοῦ, ἰδιαιτέρως δὲ εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων μὲ φόβον Θεοῦ, μὲ καθαρὰν καρδίαν, κατὰ μέρος θέτοντες ὅλα τὰ πάθη καὶ πᾶσαν κοσμικὴν φροντίδα, καὶ ἄς σταθῶμεν ἐντὸς αὐτοῦ μὲ πίστιν καὶ εὐλάβειαν, μὲ προσοχὴν βαθεῖαν, μὲ ἀγάπην καὶ εἰρήνην εἰς τὰς καρδίας μας, διὰ νὰ ἀπέλθωμεν ἀπὸ αὐτὸν ἀνακαινισμένοι καὶ τρόπον τινὰ οὐράνιοι· διὰ νὰ ζήσωμεν εἰς τὴν ἁγιότητα τοῦ οὐρανοῦ, ἐλεύθεροι ἀπὸ κοσμικὰς ἐπιθυμίας καὶ ἡδονάς.
Εἰς τὸν Ναὸν τοῦ Θεοῦ αἱ ἁπλαῖ καὶ πισταὶ ψυχαὶ εὑρίσκονται τρόπον τινὰ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Οὐρανίου αὐτῶν Πατρός· αἰσθάνονται τὴν ἐλευθερίαν, τὴν εὐτυχίαν καὶ τὸ θεῖον φῶς. Ἐκεῖ οἱ χριστιανοὶ προγεύονται τὴν μέλλουσαν Βασιλείαν, ἡ ὁποία ἡτοιμάσθη δι’ αὐτοὺς ἀπὸ καταβολῆς κόσμου, τὴν μέλλουσαν ἐλευθερίαν ἀπὸ κάθε ἁμαρτίαν καὶ τὸν θάνατον, τὴν μέλλουσαν εἰρήνην καὶ μακαριότητα. Πότε ὅμως ἰδιαιτέρως ἔχουν τὴν πρόγευσιν αὐτήν; Ὅταν εἰλικρινῶς ἐξ ὅλης τῆς καρδίας των στρέφωνται πρὸς τὸν Θεόν, προσευχόμενοι πρὸς τὸν Θεὸν καὶ λαμβάνοντες τὴν σταθερὰν ἀπόφασιν νὰ ἀφιερώσουν τὴν ζωήν των εἰς τὸν Θεόν· καὶ ὅταν πράττουν ἔργα ἀρετῆς ἐκτὸς τοῦ Ναοῦ.
Ἡ πνευματικὴ ἀνακούφισις καὶ μακαριότης, τὴν ὁποίαν δοκιμάζομεν ἐνίοτε ἐν τῷ Ναῷ κατὰ τὴν ἁρμονικὴν ψαλμωδίαν καὶ τὴν καθαρὰν ἀνάγνωσιν τοῦ Ἀναγνώστου ἤ τοῦ λειτουργοῦντος Ἱερέως, εἶναι πρόγευσις τῆς ἀπείρου μακαριότητος, τὴν ὁποίαν θὰ δοκιμάσουν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι αἰωνίως θὰ θεωροῦν τὴν ἀνέκφραστον ἀγαθότητα τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ.
Πρέπει νὰ εἴμεθα ζηλωταὶ τῆς ἁρμονικῆς ψαλμωδίας καὶ τῆς καθαρᾶς ἀναγνώσεως. Ἐπικαλούμενοι τὰ ὀνόματα τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ κατὰ τὴν προσευχήν μας τοὺς παρακαλοῦμεν εἰς προσευχὴν ὑπὲρ ἡμῶν.
Ἡ πηγὴ κάθε ἀληθινῆς χαρᾶς, κάθε ἀληθινῆς ἀνακουφίσεως, τῆς σωματικῆς καὶ πνευματικῆς θεραπείας, ἡ πηγὴ τῆς πνευματικῆς δυνάμεως καὶ ἀνδρείας, εὑρίσκεται εἰς τὸν Ναόν· ἐνῷ τὰ θέατρα καὶ αἱ ποικίλαι κοσμικαὶ διασκεδάσεις καὶ παρηγορίαι δὲν ἠμποροῦν ποτὲ νὰ ἀντικαταστήσουν ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον ὁ ἀληθὴς Χριστιανὸς ἀντλεῖ ἐν τῶ Ναῷ, ὅπου Αὐτὸς ὁ Θεὸς παρηγορεῖ τὰς ψυχὰς τῶν πιστῶν, ἐκείνων τῶν ὁποίων αἱ καρδίαι εἶναι ἐστραμμέναι πρὸς Αὐτόν, ὅπως ἡ μήτηρ παρηγορεῖ τὸ τέκνον της.
Ἐκ τοῦ Ναοῦ ἐπίσης οἱ ἀποθανόντες προσφιλεῖς μας λαμβάνουν παρηγορίαν καὶ ἀνακούφισιν καὶ τὸν καθαρμὸν ἀπὸ τὰς ἁμαρτίας των καὶ τὴν συγχώρησιν. Πόσον πρέπει νὰ ἀγαπῶμεν τὸν Ναὸν καὶ πόσον πρέπει νὰ τὸν διακοσμῶμεν! Καὶ κάμνουν τοῦτο ὅσοι ἀναγνωρίζουν τὴν ἀξίαν του· ἡ δὲ Ἐκκλησία προσεύχεται ὑπὲρ αὐτῶν λέγουσα: «Ὑπὲρ τῶν μετὰ πίστεως, εὐλαβείας καὶ φόβου Θεοῦ εἰσιόντων ἐν αὐτῷ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν». Καὶ παρακάτω: «Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τῶν καρποφορούντων καὶ καλλιεργούντων ἐν τῷ ἁγίῳ καὶ πανσέπτῳ Ναῷ τούτῳ» ἤ «ἁγίασον τοὺς ἀγαπῶντας τὴν εὐπρέπειαν τοῦ οἴκου Σου· ἀντιδόξασον αὐτοὺς τῇ θεϊκῇ Σου δυνάμει».
(Ἁγίου Ἰωάννου Πρωθιερέως τῆς Κροστάνδης, Ἡ ἐν Χριστῷ Ζωή, ἐκδ. «Τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας», Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 102-103).