Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ἀποτελεῖ μία θλιβερὴ ἐπέτειο, καθὼς μᾶς θυμίζει τὴν ἐξορία τῶν Πρωτοπλάστων καί, οὐσιαστικά, ὅλου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ἀπὸ τὸ φυσικό μας περιβάλλον, τὸν Παράδεισο. Καὶ λέω «φυσικὸ περιβάλλον», διότι γιὰ αὐτὸ πλασθήκαμε, ὥστε νὰ βιώνουμε τὴν αἰώνια χαρὰ καὶ τὴν ἀπόλαυση τῆς ἕνωσης μὲ τὸν Δημιουργό μας. Ἐφόσον, λοιπόν, ἐξορισθήκαμε ἀπὸ τὴ χαρὰ καὶ διασπάσαμε τὴ σχέση μας μὲ τὸν Θεό, εἰσῆλθαν στὴ ζωή μας στοιχεῖα ξένα: ὁ πόνος, ἡ λύπη, ὁ στεναγμός, ἡ πείνα, ἡ δίψα καί, τὸ βασικότερο, ὁ θάνατος, ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὴν ἀνάγκη νὰ ἀφήσουμε κάτι πίσω μας.
Εἶναι πολὺ σημαντικὸ ὅταν στὴ ζωή μας ἀναφύονται προβλήματα, ὅπως, λόγου χάριν, ἡ ἐξορία καὶ τὰ ἐπακόλουθά της, νὰ ἐξετάζουμε τὶς αἰτίες. Γιατί ἔπεσαν καὶ ἐξορίσθηκαν οἱ Πρωτόπλαστοι; Διότι τὸ μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Θεοῦ πρὸς ἑμᾶς, τὴν ἐλευθερία, τὸ διαχειρήσθηκαν λανθασμένα. Χρησιμοποίησαν τὸ αὐτεξούσιό τους καὶ ἐμπιστεύθηκαν ἕνα φίδι, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ παραβοῦν τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, δείχνοντας ἀγνωμοσύνη στὸν μεγάλο εὐεργέτη τους. Γεύθηκαν ἀπὸ τὸν καρπὸ τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ καί, σὰν νὰ μὴν ἔφτανε αὐτό, οὔτε συγγνώμη δὲν ζήτησαν, ἀλλὰ κοίταξαν νὰ δικαιολογηθοῦν.
Πολλοὶ θὰ σκεφτοῦν: ἀφοῦ ἐπρόκειτο νὰ γίνει αὐτὸ τὸ μεγάλο κακό, γιατί ὁ Θεὸς δὲν τὸ ἐμπόδισε; Μὲ τὸ ἴδιο σκεπτικὸ λειτουργοῦν ὅσοι ἀναρωτιοῦνται γιατὶ ὑπάρχει ὅλο αὐτὸ τὸ κακὸ στὸν κόσμο, ρίχνοντας τὴν εὐθύνη στὸν Θεὸ ὥς ἄλλοι «πρωτόπλαστοι». Ἄν, ὅμως, ὁ Θεὸς μᾶς ἔκανε πιστοὺς ὑπηκόους του, μὲ μοναδικὴ ἐπιλογὴ τὸ θέλημά του καὶ μὲ τὸ δικαίωμα νὰ ἐκφράσουμε μόνο ἕνα παράπονο, τότε θὰ παραπονιόμασταν γιατὶ δὲν μᾶς χάρισε τὴν ἐλευθερία. Ἄρα ὁ Θεὸς καλὰ τὰ ἔχει τακτοποιήσει ὅλα.
Εἴδαμε ὅτι ἡ λανθασμένη χρήση τῆς ἐλευθερίας μας καὶ ἡ ἠδονὴ τῆς βρώσης μᾶς κατέστησε πεινασμένους καὶ νηστικούς. Μὲ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν ἀνατροπὴ τῶν πάντων, ἡ σωστὴ χρήση τῆς ἐλευθερίας μας καὶ ἡ νηστεία ἀπὸ τὰ πάθη μᾶς ὁδηγεῖ στὴν εὐφροσύνη ποὺ στερηθήκαμε λόγῳ τῆς ἁμαρτίας.
Ἡ περίοδος ποὺ ξεκινᾶ αὔριο γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, ἡ ἁγία καὶ μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἀποτελεῖ τὴν ἰδανικὴ εὐκαιρία γιὰ νὰ πάρουμε τὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς πρὸς τὴν χαρὰ τοῦ Παραδείσου, ἀφήνοντας πίσω μας ὅ,τι σκοτεινὸ καὶ ἐπιζήμιο. Καλούμαστε νὰ ἀποτινάξουμε τὰ πάθη μας, ὥστε νὰ καταξιωθοῦμε νὰ συμπάθουμε μὲ τὸν Δεσπότη Χριστὸ καὶ νὰ συναναστηθοῦμε μὲ αὐτόν.
Ὅσοι ἀνταποκριθοῦμε στὴν πνευματικὴ πρόσκληση καὶ πρόκληση τῆς νηστείας, ἄς προσέξουμε κάποια πράγματα:
Α) Ἄν ἔχουμε μαλώσει μὲ κάποιον ἀδελφό μας καὶ ἔχουμε κρατήσει κακία ἐναντίον του, νὰ συγχωρεθοῦμε γιὰ νὰ συγχωρέσει καὶ ὁ οὐράνιος Πατέρας τὰ δικά μας ἀμέτρητα σφάλματα, ὥστε νὰ μὴν πάει χαμένος ὁ τῆς νηστείας ἀγώνας.
Β) Μὴν διατυμπανίζουμε σὲ ὅλους ὅτι νηστεύουμε γιὰ νὰ φανοῦμε εὐσεβεῖς καὶ ὅσιοι στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων. Αὐτὸ εἶναι μεγάλη ὑποκρισία καὶ δὲν μᾶς ὠφελεῖ σὲ τίποτα. Ἡ ἀληθινὴ νηστεία γίνεται χωρὶς ἐπίδειξη καὶ ἀποτελεῖ κομμάτι τῆς προσωπικῆς μας σχέσης μὲ τὸν Θεό. Καὶ ὁ Θεὸς ποὺ βλέπει ἐν τῷ κρυπτῷ, θὰ ἀνταποδώσει φανερὰ τὰ ἐλέη του.
Γ) Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μᾶς παρήγγειλε στὴ σημερινὴ περικοπή: «ὅποιος τρώει νὰ μὴν περιφρονεῖ αὐτὸν ποὺ δὲν τρώει καὶ αὐτὸς ποὺ δὲν τρώει νὰ μὴν κρίνει αὐτὸν ποὺ τρώει». Ἡ κρίση ἀνήκει στὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ὄχι σε ἑμᾶς. Ἑμεῖς ὅ,τι κάνουμε, νὰ τὸ κάνουμε ἐπειδὴ τὸ πιστεύουμε καὶ τὸ ἀγαπᾶμε. Ἄν τὸ ἀγαπᾶμε, δὲν θὰ πέσουμε στὴν παγίδα νὰ κρίνουμε κανέναν.
Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί,
«Τὸ στάδιον τῶν ἀρετῶν», ὁ ἀγώνας γιὰ τὴν κατάκτηση τῶν ἀρετῶν χαρακτηρίζει, βέβαια, ὅλη τὴ ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ. Ὡστόσο, αὔριο ξεκινᾶ ἡ μεγάλη Σαρακοστή, μία περίοδος ἰδιαίτερης πνευματικῆς ἐγρήγορσης καὶ ἀνάτασης, τὴν ὁποία προξενεῖ ἡ νηστεία σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἐξομολόγηση καὶ τὰ ἱερὰ γράμματα τῆς Ἐκκλησίας, τὶς προηγιασμένες Θεῖες Λειτουργίες, τὰ Μεγάλα Ἀπόδειπνα καὶ τοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Θεοτόκου. Ὅπως οἱ ἀθλητὲς γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν τοὺς ἀντιπάλους τους καὶ νὰ στεφθοῦν νικητὲς κάνουν ἐγκράτεια, ἔτσι ἡ νηστεία γιὰ ἑμᾶς εἶναι ἡ προϋπόθεση γιὰ νὰ νικήσουμε τὰ κακὰ γνωρίσματα τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ νὰ στεφθοῦμε μὲ τὶς ἀρετές.
Ὅσοι θέλουμε τὴν ἐπανένωσή μας μὲ τὸν Θεό, ἄς μὴν χάσουμε τὴν εὐλογημένη εὐκαιρία.
Καλὴ Σαρακοστή!
Καλὸν πνευματικὸ ἀγώνα!
ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† ὁ Ἀττικῆς καὶ Βοιωτίας Χρυσόστομος