ΛΟΓΟΣ
Εἰς τὸν Ἅγιον Νέον Ἱερομάρτυρα Ἰωσὴφ τὸν ἐκ Δεσφίνης
κατὰ τὸν Α' ἐπίσημον ἑορτασμὸν τῆς μνήμης αὐτοῦ
Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου Δάφνης Ἀθηνῶν
[Τρίτη, 22-7/4-8-2015]
Μακαριώτατε,
Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Τίμιον Πρεσβυτέριον,
Λαὲ τοῦ Θεοῦ περιούσιε,
«Πάντες δὲ οἱ θέλοντες ζῆν εὐσεβῶς ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ διωχθήσονται»
(Τιμοθ. Γ' Τιμοθ 12).
Ἂν τὸ προηγούμενο ἀξίωμα ἰσχύει δι' ἀπαντᾶς τόσο πιστούς, πολὺ δὲ περισσότεροι ἰσχύει διὰ τοὺς Ἁγίους, τοὺς ἐυαρεστησαντας τὸν Θεὸν καὶ γενόμενος τύπος καὶ ὑπόδειγμα δι' ἡμᾶς.Ἀλλὰ ποῖος θεωρεῖται Ἅγιος ὑπὸ τῆς Ἐκκλησίας; Αὐτὰ τὰ ὁποῖα θεωροῦνται κατὰ γενικὴν παραδοχὴν ὡς γνωρίσματα ἢ κριτήρια ἁγιότητος εἶναι:
α) τὸ Ἱερὸ Βάπτισμα
β) τὸ ὀρθόδοξον φρόνημα
γ) ὁ ἐνάρετος βίος
δ) αἱ ἐξαιρετικαὶ ὑπηρεσίαι καὶ ἡ προσφορὰ πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν
ε) ἡ θαυματουργία
στ) τὰ Ἱερὰ Λείψανα.
Αὐτὰ ἠμποροῦν νὰ θεωρηθοῦν ὡς τὰ γνωρίσματα ἢ κριτήρια γιὰ νὰ εἶναι κάποιος Ἅγιος. Ἀλλὰ τὸ τεκμήριον τῆς ἁγιότητος εἶναι ἡ θέωση τοῦ προσώπου. Νὰ ἔχει δηλαδὴ ὁ Ἅγιος δεῖ τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἔχει γνωρίσει τὰ μυστήρια περὶ τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν (εἰσηγήσεις θεοφιλ ἐπισκόπου Χριστανουπολεως κ. Γρηγορίου περὶ τῶν κριτηρίων Ἁγιότητος βλ. ΕΔΩ ).
Ἀναφορικῶς ὡς πρὸς τὸν τρόπον διὰ τοῦ ὁποίου ἀναγνωρίζεται κάποιος ὡς Ἅγιος, πρέπει νὰ σημειωθῆ ὅτι δὲν μετρᾶ τόσον ἡ συνοδικὴ ἀπόφασις, ἀλλὰ ἡ συνείδησις τοῦ πληρώματος τῶν πιστῶν τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας, περὶ τῆς ἁγιότητος κάποιου πιστοῦ μέλους Τῆς. Ἡ Σύνοδος ἔρχεται νὰ διαπιστώση τὸ γεγονὸς τοῦτο ἐκ τῶν ὑστέρων. Πρέπει δὲ νὰ ἐπισημανθῆ ὅτι εἰς τὴν περίπτωσιν ταύτην, ἡ ἁγιότης ἀναγνωρίζεται ὑπὸ τῶν Ἀρχιερέων μὲ βάση τὴν φανέρωσιν αὐτῆς ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Θεόν, μέσω τῆς διενεργείας (αὐθεντικῶν) θαυμάτων εἰς τὸ πλήρωμα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας.
Εἰδικῶς, ὅμως, διὰ τὴν τιμὴν τῶν Ἁγίων Μαρτύρων, οὔτε τὰ προαναφερθέντα κριτήρια θεωροῦνται ἀναγκαῖα, ὅπως ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης παρατηρεῖ: «τῶν μαρτύρων τὰ λείψανα προσκυνοῦνται ὡς ἅγια καὶ χωρὶς θαυμάτων καὶ εὐωδίας, μὲ τὸ νὰ γίνεται φανερὸν εἰς ὅλους διὰ τῆς ἐμπράκτου ἀποδείξεως τοῦ μαρτυρίου, ἡ εἰς Θεὸν τελεία πίστις καὶ τελεία ἀγάπη αὐτῶν». Ἀρκεῖ βεβαίως τὸ μαρτύριον νὰ γίνεται ὄντως διὰ τὸν Χριστὸν καὶ ὄχι χάριν ἄλλου ἰδανικοῦ, ἐθνικοῦ ἢ φιλοσοφικοῦ ἢ οἱουδήποτε ἄλλου.
Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τότε καὶ ἄνευ θαυμάτων ἢ μυροβλυσίας, ἁπλῶς διακηρύσσει δημοσίως τὴν ἁγιότητα τοῦ μάρτυρος. Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος ἀναφέρει: «... ἢ ποῦ ἠκούσθη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ οἱ Θεῖοι Μάρτυρες νὰ καρτεροῦν τὴν ἐπίγειον κρίσιν νὰ κυρώση τὸ μαρτύριὸν τούς, καὶ νὰ βεβαιώση ἐκείνους, ὅπου ἤδη ἐσφράγισαν τὸ τέλος τοὺς μὲ τὴν ὁμολογίαν τῆς θείας πίστεως, καὶ τοὺς ὁποίους εὐθὺς ἐν τῷ ἅμα ὁ ἀγωνοθέτης Χριστὸς ἄνωθεν ἐστεφάνωσεν»; Τοῦτο μόνον εἶναι ἐξεταστέον ἐν προκειμένῳ, ἐὰν τὸ μαρτύριον ἐγένετο ὄντος ὑπὲρ Χριστοῦ καὶ ὄχι δι' ἄλλην αἰτίαν.
Εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ σήμερον τιμώμενου Ἁγίου,ὁ Μακαριστὸς Μητροπολίτης τῆς Ἐκκλησίας μᾶς κυρὸς Καλλιόπιος εἰς τὸν Η´ Τόμον τῶν ΠΑΤΡΙΩΝ συνέλεξε ἄφθονον ὑλικὸν παρὰ ἀξιοπίστων μαρτύρων περὶ τοῦ βίου καὶ τοῦ μαρτυρίου τοῦ, καὶ ἐκ τῶν στοιχείων τούτων σταχυολογοῦμεν τὰ κάτωθι.
Ὁ π. Ἰωσήφ, κατὰ κόσμον Ἰωάννης Ἀντωνίου τοῦ Νικολάου καὶ τῆς Εὐθυμίας, ἐγεννήθη εἰς τὴν κωμόπολιν Δεσφίναν τῆς Ἐπαρχίας Παρνασσίδος τοῦ Νομοῦ Φωκίδος τὸς ἔτος 1900. Ἐγεννήθη, ἐβαπτίσθη καὶ ἀνετράφη ὡς εὐσεβὴς Ὀρθόδοξος Χριστιανὸς καὶ ἐκ νεαρᾶς ἡλικίας ἠκολούθησε τὸν Μοναχικὸν βίον καὶ ἐχειροτονήθη Ἱερεὺς (1925).
Ἀπὸ τὸ ἔτος 1933, ὁ Ἱερομόναχος Ἰωσήφ, ἐνετάγη εἰς τὸν Ἱερὸν Κλῆρον τῶν Γνησίων Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν τῆς Ἑλλάδος, ἀποκηρύξας τὴν καινοτομίαν. Τὸ 1934 ἀνέλαβε νὰ ἱερουργῆ εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Ἀετοῦ Καρυστίας καὶ τὸ αὐτὸν ἔτος καθηρέθη ὑπὸ τῶν σχισματικῶν ἀρχιερέων «ἐπὶ παλαιοημερολογητισμῷ». Τὰ Θεοφάνεια τοῦ 1935 ὠργάνωσε πάνδημον τελετὴν καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μὲ τὴν συμμετοχὴν τῶν πιστῶν ὅλων τῶν χωρίων τῆς περιοχῆς (τὰ ὁποῖα ἠκολούθουν τὸ πάτριον ἑορτολόγιον) εἰς τὸν κεντρικὸν λιμένα τῆς Καρύστου ἐκφωνήσας πύρινον λόγον κατὰ τῆς καινοτομίας τοῦ παπικοῦ ἑορτολογίου. Τὸ ἔτος ἔτος 1938 συνελήφθη, ἐφυλακίσθη, ἀπεσχηματίσθη καὶ ἐξυρίσθη βιαίως ἀπὸ τὰ ἀστυνομικὰ ὄργανα.
Περὶ τοῦ ἐναρέτου βίου τοῦ ἀοιδίμου π. Ἰωσήφ μαρτυροῦν ὅσοι τὸν εἶχον γνωρίσει. Ἐτήρη αὐστηρῶς τὰ νηστείας, ἐτέλει συχνότατα ἀγρυπνίας καὶ ἀνελιπῶς τὰς ἱερὰς ἀκολουθίας πρωΐ - βράδυ εἰς τοὺς ναοὺς τοὺς ὁποίους ὑπηρέτη, ἐνῶ ἐλειτούργει προσηλωμένος εἰς τὸ μυστήριον. Ὁ Μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν κυρὸς Χρυσόστομος ἐδιηγεῖτο ὅτι ἐπαρατήρη τοῦτον νὰ ἱερουργεῖ καὶ τὸν εἶχε χαρακτηρίσει «ἐπίγειον Ἄγγελον». Ὁ Μακαριστὸς Μητροπολίτης Πειραιῶς καὶ Σαλαμῖνος κυρὸς Γερόντιος, καὶ ἄλλοι πολλοὶ ἐδιηγοῦντο περὶ τῶν ἀρετῶν τῆς ἐλεημοσύνης καὶ τῆς φιλοξενίας αἱ ὁποῖαι τὸν διέκρινον. Κατὰ τὴν περίοδον τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς διένειμε ἅπαντα τὰ τρόφιμα τὰ ὁποῖα ἔδιδον εἰς αὐτὸν οἱ πιστοί. Ὁ Μακαριστὸς Πρωτοπρεσβύτερος π. Σπυρίδων Μπαχταλιᾶς, εἶχε φιλοξενήσει τὸν π. Ἰωσὴφ εἰς τὸν οἶκον τοῦ εἰς τὸ Ζευγολατειὸν Κορινθίας καὶ ἐδιηγιεῖτο τὴν θαυματουργὸν ἴασιν τοῦ υἱοῦ τοῦ Δημητρίου ὑπὸ τοῦ π. Ἰωσήφ. Ἕτεροι δὲ διηγοῦνται προρρήσεις τοῦ ἰδίου, αἱ ὁποῖαι ἐξεπληρώθησαν ἐπακριβῶς.
Τὴν περίοδον τῆς Κατοχῆς ὁ π. Ἰωσὴφ ἐδραστηριοποιεῖτο εἰς χωρία τῆς Ὀρεινῆς Κορινθίας, τὰ ὁποῖα ἦσαν ὑπὸ τῶν ἔλεγχον τῶν Κομμουνιστῶν ἀνταρτῶν. Κατὰ τὸ ἔτος 1944, ὅτε διεφένετο ἡ ἧττα τῶν δυνάμεων τοῦ ἄξονος, αἱ ἀνταρτικαὶ ὀργανώσεις ἡτοιμάζοντο διὰ τὴν διάδοχον κατάστασιν. Εἰς τὴν ὀρεινὴν Κορινθίαν αἱ ἀνταρτικαὶ ὀργανώσεις ἤρχισαν νὰ ἐπιδίδωνται εἰς μεγάλον βαθμὸν εἰς ἀδελφοκτόνον τακτικήν, ἐκτελοῦντες τοὺς κατ' αὐτοὺς θεωρουμένους ὡς ἀντιφρονοῦντας ἀδελφοὺς Ἕλληνας. Συνεπῶς ὁ πληθυσμὸς τῆς ὀρεινῆς Κορινθίας ἐθρήνει διπλῶς τὰ ἡμέρας ἐκείνας, διὰ τὰς ἐκτελέσεις ἀθώων ἐκ μέρους τόσον τῶν Γερμανῶν, ὅσον καὶ τῶν ἀναταρτῶν. Ὁ π. Ἰωσὴφ ἐθεώρησε καθῆκον τοῦ νὰ μὴ σιωπήση, ἀλλὰ νὰ στηλιτεύση ἀπ' ἄμβωνος τὴν ἀδελφοκτόνον τακτικὴν ἐκ μέρους τῶν ἀθέων ἀνταρτῶν. Ἐκάλει τούτους εἰς μετάνοιαν καὶ ἐπιστροφὴν εἰς τὴν πατρώαν πίστιν. Ἐκ τούτου, οἱ ἀντάρται ἀπεφάσισαν τὴν θανατικὴν τοῦ καταδίκην.
Ὁ ἴδιος ὁ π. Ἰωσήφ, ἀλλὰ καὶ ἄλλοι παρόντες εἰς λειτουργίαν τινὰ ἕνα μῆνα πρὸ τοῦ θανάτου, διηγοῦνται τὴν εἴσοδον εἰς τὸν ναὸν ἑνὸς ἀγνώστου σεβασμίου λευκογενείου γέροντος, ὅστις μετὰ τὸ πέρας τῆς λειτουργίας προεῖπεν εἰς αὐτὸν περὶ τοῦ μαρτυρικοῦ τοῦ θανάτου.
Ὁ π. Ἰωσήφ, συνελήφθη, ἐβασανίσθη καὶ ἐσφαγιάσθη ὑπὸ τῶν κομμουνιστῶν ἀνταρτῶν, τὴν 22αν τοῦ μηνὸς Ἰουλίου οἵτινες ἔθαψαν προχείρως τὸ σῶμα τοῦ πλησίον τοῦ τόπου τῆς ἐκτελέσεως ἔξω τοῦ χωρίου Παναρίτη τῆς Ὀρεινῆς Κορινθίας. Ἐπάνω τοῦ σημείου τοῦ μαρτυρίου τοῦ ἐπὶ πολλὰς νύκτας ἐνεφανίζετο ἓν φῶς ὡς φλὸξ κανδηλίου.
Μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν οἱ οἰκεῖοι τοῦ ἀνεζήτουν τὸ σημεῖον ταφῆς διὰ νὰ λάβουν τὸ λείψανον μετ' αὐτῶν καὶ δὲν ἠδύνατο νὰ εὕρουν τοῦτο, ἕως ὅτου τὸ ὀνάριον [γαϊδουράκι] τοῦ π. Ἰωσὴφ τὸ ὁποῖον ἦτο μετ' αὐτῶν, ἐστάθη εἰς ἓν σημεῖον, κροῦον τὸ ἔδαφος διὰ τοῦ μπροστινοῦ τοῦ ποδὸς καὶ κινὸν τὰ ὦτα, ὑπέδειξε -τρόπον τινὰ- εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὸν τόπον διὰ νὰ σκάψουν. Καὶ ὄντως ἐκεῖ εὑρέθη τὸ λείψανον τοῦ π. Ἰωσήφ μετὰ τῆς καλογηρικῆς ζώνης ἐκ τῆς ὁποίας καὶ ἀνεγνωρίσθη. Τὸ λείψανον ἦτο εὐωδιάζων. Ἡ εὐωδία τοῦ λειψάνου διετηρήθη καὶ μετὰ ταῦτα, ὅπως μαρτυρεῖ καὶ ἐξ ἰδίας πείρας ὁ Μακαριστὸς Μητροπολίτης κυρὸς Καλλιόπιος.
Ὁ ἀείμνηστος π. Ἰωσὴφ ἐξεπλήρωσε ἐπακριβῶς τὸ λόγιον: «Ἕως θανάτου ἀγώνισαι περὶ τῆς ἀληθείας» (Σ. Σειρ. Δ´, 28). Ἐλάλησε τὴν ἀλήθειαν καὶ ἤλεγξε τοὺς ἀδελφοκτόνους, ὅπως ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἤλεγξε τὸν παρανομοῦντα Βασιλέα. Τὸ μαρτύριὸν τοῦ δὲν ἐγένετο χάριν τῆς πολιτικῆς τοῦ τοποθετήσεως, διότι ὁ π. Ἰωσὴφ κατὰ τὰ δύο πρῶτα ἔτη τῆς Κατοχῆς, ὅσον οἱ ἀντάρται ἐμάχοντο κατὰ τοῦ βαρβάρου κατακτητοῦ δὲν ὡμίλει ἐναντίον των. Τοὺς ἤλεγξεν ὅταν ἐστράφησαν κατὰ τῶν ἀντιφρονούντων ἀδελφῶν των, Ἕλληνας: Ἱερεῖς, Διδασκάλους καὶ χωρικούς. Ἤλεγξε τὴν ἀδελφοκτονίαν καὶ ἐκάλει τοὺς ἀντάρτας εἰς μετάνοιαν καὶ διὰ τοῦτο ἐθανατώθη. Ἐάν, βλέπων τὸ συντελούμενον ἔγκλημα, ἐσιώπει ἐκ φόβου, ἤθελε σώσει τὴν ζωὴν τοῦ. Τοιουτοτρόπως ἐμιμήθη τὸν Τίμιον Πρόδρομον καὶ ἐγένετο μάρτυς. Ἀπόδειξις δὲ τῆς εὐαρεσκείας τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς γνησιότητος τοῦ μαρτυρίου τοῦ ὑπῆρξαν τὰ ἐπακολουθήσαντα θαύματα τῆς ἐμφανίσεως τοῦ φωτὸς εἰς τὸν τόπον τῆς ταφῆς, τῆς θαυματουργικῆς εὑρέσεως τῶν λειψάνων καὶ ἡ μυροβλυσία τούτων.
Ἐκ τῶν προηγουμένων ἀπεδείχθη ὅτι ὁ Ἀοίδιμος π. Ἰωσὴφ ὁ ἐκ Δεσφίνης, ἐμαρτύρησεν ὄντως ὑπὲρ τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως. Τοῦτον μόνον ἀρκεῖ διὰ τὴν ἀναγνώρισιν τῆς ἁγιότηττὸς τοῦ. Ἔτι δὲ περισσότερον ὅταν εἰς τὴν περίπτωσὶν τοῦ ἐκπληροῦνται ἅπαντα τὰ γενικῶς θεωρούμενα κριτήρια ἁγιότητος, διότι ὁ π. Ἰωσήφ: α) ἐβαπτίσθη εἰς τὴν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν, β) ἐἶχεν ὀρθόδοξον φρόνημα διὰ τὸ ὁποῖον καὶ ὑπέστη διώξεις, γ) ἔζησεν ἐνάρετον βίον, δ) προσέφερε τὰ μέγιστα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν διὰ τῆς δράσεως τοῦ, ἀλλὰ κυρίως διὰ τῆς ὑψίστης προσφορᾶς τῆς ζωῆς τοῦ, ε) ἀναφέρονται μαρτυρίαι θαυμάτων τὰ ὁποῖα ἐτέλεσεν ἐν ζωὴ καὶ ς) τὰ ἱερὰ τοῦ λείψανα ἀποπνέουν θαυμαστὴν εὐωδίαν.
Ταῦτα πάντα ὡδήγησαν τὸν τότε Μητροπολίτην Ἀχαΐας καὶ πάσης Πελοποννήσου καὶ νῦν Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Καλλίνικον νὰ ἐκδώση τὴν 8ην Νοεμβρίου 1988 τὴν συνημμένην ἀπόφασιν περὶ ἀναγραφῆς τοῦ ὀνόματος τοῦ π. Ἰωσὴφ εἰς τὸ ἁγιολόγιον τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Πελοποννήσου.
Ὡς ἐκ τούτου ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας μᾶς κατὰ τὴν Συνεδρίαν τῆς 5ης /18ης Σεπτεμβρίου 2014, προέβη εἰς τὴν διαπίστωσιν τῆς ἁγιότητος τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Νέου Ἱερομάρτυρος Ἰωσήφ, προκειμένου σύσσωμος ἡ Ἐκκλησία μᾶς νὰ τιμᾶ καὶ ἑορτάζη τοῦτον ἀξιοχρέως κατὰ τὴν 22αν Ἰουλίου ἑκάστου ἔτους, ὁμοῦ μετὰ τῆς Ἁγίας Μαγδαληνῆς τῆς ἰσαποστόλου καὶ τῆς Ἁγίας Παρθενομάρτυρος Μαρκέλλης τῆς Χιοπολίτιδος.
Σήμερον, ἡμέραν τοῦ πρώτου ἐπίσημου ἑορτασμοῦ τοῦ Νέου Ἱερομάρτυρος Ἰωσήφ, ἂς παρακαλέσωμεν τοῦτον νὰ δέεται ὑπὲρ ἡμῶν. Ὑπὲρ τοῦ κλήρου καὶ τοῦ λαοῦ τῶν γνησίων Ὀρθοδόξων, νὰ ἔχουν ὑπομονὴν εἰς τὰς θλίψεις τοῦ βίου, ἀλλὰ καὶ τὰς διώξεις Ἐκ μέρους τῶν κρατούντων, Ἄι ὁποίας δὲν ἔπαυσαν. Νὰ πρεσβεύει καὶ ὑπὲρ τοῦ γένους ἡμῶν, ὥστε νὰ ἔλθω μὲν εἰς μετάνοιαν καὶ ἐπιστροφῆς πρὸς τὸν Θεὸν καὶ νὰ προστατεύη ἡμᾶς ἐκ τῆς ὀλεθρίου διχονοίας καὶ ἀδελφομαχίας.
Ναί, Ἅγιε Ἱερομάρτυς Ἰωσήφ, πρέσβευε ὑπὲρ πάντων ἡμῶν. Ἀμήν.